လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္

တဿ္ကတိၯလဿညါ

လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္မ့ဿ္ ျဖီၯထဲးစတဲး (Protestant) တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖးဒိဢ္အက်ါ တဖု လဿအဘဢ္တဿ္ ဒုးအိဢ္ထီဢ္အီၯ လဿမၯတ့ၯလူသဿဢ္ (Martin Luther) ဖဲ ၁၆ ယၯဖွိဢ္နံဢ္ န႔ဢ္လီၯ. မၯတ့ၯ လူသဿဢ္ မ့ဿ္ ကႜဿမနံဢ္ အီကဿးစတံအစီၯသီ လဿအသိဢ္လိ ယြၯဂ့ဿ္ပီညါ လဿ ၀ံးထဿဢ္ဘဿး

(Wittenberg) အဖႜဢ္စိမိၯ လဿ စဲးစိၯနံၯ (Saxony) အ၀့ဿ္ပူၯန႔ဢ္လီၯ. အနီဿ္ ကစဿ္ဒဢ္၀ဲ အတဿ္တိာ္လဿ အခီဢ္ထံးလံၯ လံၯ န႔ဢ္ မ့ဿ္တဿ္အဲဢ္ဒိးမၯဂ့ၯထီဢ္္က့ၯရိမဲ ခဲးသလ့း တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ န႔ဢ္လီၯ. မ့ဿ္လဿအတဿ္ဖံးတဿ္မၯ အဃိ လူသဿဢ္ဒီး ပွၯလဿပိာ္အခံတဖဢ္ ပၯပၯနီဢ္ဟးထီဢ္ကြံာ္အ၀ဲသ့ဢ္လဿတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္အပူၯန႔ဢ္လီၯ. ဘဢ္ဆဢ္ အ၀ဲသ့ဢ္ စးထီဢ္ဟူးဂဲၯဒ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္လဿအလီၯဆီတဖု လဿအထုးဖးအသးဒီး တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ မိဿ္ပွဿ္ လဿအမ့ဿ္ ရိမဲခဲးသလ့းတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ န႔ဢ္လီၯ.

တဿ္ကတိၯ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ (Lutheran) န႔ဢ္ဟဲအသးလဿ မဢ္တ့ဢ္လူသဿဢ္ အမံၯ ဘဢ္ဆဢ္ တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖိ အကစဿ္ဒဢ္၀ဲကိးလီၯ အသးလဿ အံၯဘါကႜဿၯလံၯကဿဢ္ (Evangelical) တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ န႔ဢ္လီၯ. လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖိလဿအအိဢ္လဿ စကဲၯဒံၯန႔ဘံယါ (Scandinavia) တဖဢ္ ဟံးန႔ဿ္၀ဲဒဢ္ အထံအကီဿ္အမံၯ လဿအတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ အဂီဿ္ (အဒိန႔ဢ္ လူသဿဢ္တဿ္ အိဢ္ဖွိဢ္လဿအအိဢ္လဿ စြံဢ္ဒံဢ္တဖဢ္ ကိးလီၯအသးလဿ စြံဢ္ဒံဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္) န႔ဢ္လီၯ. ဖဲ ၁၈ ယၯဖွိဢ္နံဢ္ ဒီး ၁၉ ယၯဖွိဢ္နံဢ္ အပူၯ ဖဲမံးရွဿဢ္နရံဢ္ တဿ္ဟူးတဿ္ဂဲၯ အိဢ္ထီဢ္၀ဲအဆဿကတီဿ္ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ ရၯလီၯအသးဆူ ဟီဢ္ခိဢ္ဒီဘ့ဢ္၊ ဒီး ကဲထီဢ္၀ဲဒဢ္ ျဖီၯထဲးစတဲး တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖးဒိဢ္အက်ါတဖု လဿအနီဿ္ဂံဿ္အိဢ္ ၈၀ ကကြဲဿ္ အပူၯအတ့ၯန႔ဢ္လီၯ.





တဿ္စူဿ္တဿ္နာ္ဒီးတဿ္ဖံးတဿ္မၯတဖဢ္


လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖိတဖဢ္ လဿအဘဢ္ဃးဒီး ပွၯခရံာ္ဖိအတဿ္စူဿ္တဿ္နာ္န႔ဢ္ တူဿ္လိာ္၀ဲဒဢ္ လံာ္စီဆွံအတဿ္စိတဿ္ကမီၯ၊ တကးဒံး ဘဢ္ ပာ္၀ဲဒဢ္ခရံာ္လဿအမ့ဿ္ နီဿ္၀ံာ္ခံလဿတဿ္နဿ္ပဿဿ္ လံာ္စီဆွံ အဂီဿ္န႔ဢ္လီၯ.

က. တဿ္အုဢ္က့ၯခီဢ္က့ၯခီဖ်ိတဿ္နာ္

လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ အတဿ္သိဢ္လိအပူၯန႔ဢ္ တဿ္အုဢ္က့ၯခီဢ္က့ၯန႔ဢ္တဒိးသန႔ၯအသးလဿ ပတဿ္ဖံး တဿ္မၯအဃိဘဢ္၊ မ့မ့ဿ္တခီဒိးသန႔ၯထီဢ္အသးလဿ ကစဿ္ယြၯအဘ်ဳးအဖွိဢ္န႔ဢ္လီၯ. မ့ဿ္လဿတဿ္ဒဲးဘးအခီဢ္ထံးခီဢ္ဘိ (တဿ္ဒဲးဘးလဿမိဿ္ဒိဢ္ပဿ္ဒိဢ္ခံဂၯမၯတ့ဿ္၀ဲ) အဃိ ပွၯဟီဢ္ခိဢ္ဖိ ခဲလဿာ္မ့ဿ္ပွၯ တဿ္ဒဲးဘးဖိ လဿအအိဢ္လဿတဿ္ဒဲးဘးအတဿ္စဿဃာ္အဖီလာ္န႔ဢ္လီၯ. လဿတဿ္န႔ဢ္အဃိ ပွၯဟီဢ္ခိဢ္ဖိ အနီဿ္ကစဿ္ဒဢ္၀ဲ မၯပူၯဖ်ဲးအသးလဿတဿ္ဒဲးဘးအတဿ္စဿဃာ္အပူၯတန႔ဿ္ဘဢ္. လူသဿဢ္ နာ္၀ဲဒဢ္လဿပွၯဟီဢ္ခိဢ္ဖိဒုးနဲဢ္ဖ်ါထီဢ္တဿ္အဲဢ္ဆဿက့ၯကစဿ္ယြၯသ့ဒဢ္ ထဲတဿ္စူဿ္တဿ္နာ္တမံၯဧိၯ န႔ဢ္လီၯ. လဿတဿ္န႔ဢ္အဃိ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖိတဖဢ္နာ္၀ဲဒဢ္လဿ ပဒိးန႔ဿ္ဘဢ္တဿ္အုဢ္က့ၯခီဢ္ က့ၯသ့ဒဢ္ထဲ တဿ္စူဿ္တဿ္နာ္တမံၯဧိၯန႔ဢ္လီၯ. ဘဢ္ဆဢ္ပွၯလဿအထီဒါတဿ္ တဖဢ္စံး၀ဲဒဢ္လဿ လူသဿဢ္ တမၯတဿ္တီတဿ္လိၯလဿ ပွၯလဿအမၯတဿ္ဂ့ၯတဿ္၀ါတဖဢ္အဂီဿ္ဘဢ္. လဿတဿ္န႔ဢ္အဃိလူသဿဢ္ တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖိတဖဢ္ စံးဆဿ၀ဲဒဢ္လဿ တဿ္စူဿ္တဿ္နာ္အတဿ္ဖံးတဿ္မၯ ကဘဢ္မ့ဿ္တဿ္အဲဢ္တဿ္ကြံ၊ ဒီးတဿ္မၯတဿ္ဂ့ၯတဿ္၀ါန႔ဢ္မ့ဿ္၀ဲဒဢ္ တဿ္စူဿ္တဿ္နာ္ အခ်ံအသဢ္န႔ဢ္လီၯ.

ခ. တဿ္ဘူဢ္ထီဢ္ဘါထီဢ္

လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖိတဖဢ္စံးလီၯအသးလဿ အ၀ဲသ့ဢ္မ့ဿ္၀ဲဒဢ္ ပွၯနာ္တဿ္တဖုလဿအဒိးန႔ဿ္တဿ္သးခု ကစီဢ္၊ ဒီးတဿ္ဖံးတဿ္မၯစီဆွံလဿအမၯ၀ဲတဖဢ္ ဟဲခီဖ်ိအသးလဿ လံာ္တဿ္သးခုကစီဢ္ အပူၯန႔ဢ္လီၯ. လဿတဿ္န႔ဢ္အဃိ လဿလူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္အပူၯန႔ဢ္ လံာ္စီဆွံမ့ဿ္၀ဲဒဢ္ လီဿ္ခဿဢ္သးလဿ အတဿ္ဘူဢ္ ထီဢ္ဘါထီဢ္အပူၯန႔ဢ္လီၯ. လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဟံးန႔ဿ္၀ဲဒဢ္တဿ္အလုဿ္အလဿ္စီဆွံ ထဲခံ ခါလဿအမ့ဿ္၀ဲ တဿ္ဒိးစူဿ္ဒိးဘ်ဿ ဒီး တဿ္အီဢ္ဘူဢ္စီဆွံန႔ဢ္လီၯ.

လဿတဿ္အီဢ္ဘူဢ္စီဆွံအပူၯန႔ဢ္ ကိဢ္ဒီးစပံးထံဘဢ္တဿ္ဟ့ဢ္နီၯလီၯအီၯဆူပွၯစူဿ္က့ၯနာ္က့ၯတဿ္ကိး ဂၯဒဲးအအိဢ္လီၯ. ဘဢ္ဆဢ္သနာ္က့ အ၀ဲသ့ဢ္နာ္၀ဲဒဢ္လဿ ဖဲတဿ္အီဢ္ဘူဢ္စီဆွံအဆဿကတီဿ္ ကစဿ္ခရံာ္ အနီဿ္ကစဿ္ဒဢ္၀ဲ အနီဿ္ခိနီဿ္ခီ အိဢ္၀ဲဒဢ္လဿ ကိဢ္ဒီးစပံးထံအသိးအက်ါ၊ မ့ဿ္လဿကစဿ္ခရံာ္စံး၀ဲဒဢ္ ဖဲအအီဢ္ဟါတဿ္အီဢ္အခါ၊ ႃႃအအံၯမ့ဿ္ယညဢ္၊႗႗ ဒီး ႃႃအအံၯမ့ဿ္ယသြံဢ္႗႗ (မးသဲ ၂၆း၂၆-၂၈) အဃိ န႔ဢ္လီၯ.

ဂ. တဿ္ဒိးစူဿ္ဒိးဘ်ဿ

လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ နာ္၀ဲဒဢ္ ဖိသဢ္အတဿ္ဒိးစူဿ္ဒိးဘ်ဿ (ဖွံလဿထံ) မ့ဿ္တဿ္စီဆွံတခါ မ့ဿ္လဿကစဿ္ယြၯ အဘ်ဳးအဖွိဢ္ တုၯဃီၯဆူ ဖိသဢ္လဿအအိဢ္ဖ်ဲဢ္လီၯသီတဖဢ္အအိဢ္ ဖဲတဿ္ဖွံအီၯလဿထံအခါန႔ဢ္လီၯ.

ဃ. ခရံာ္ဖိအတဿ္အိဢ္မူ

လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္နာ္၀ဲဒဢ္လဿ ပွၯစီဆွံတဖဢ္န႔ဢ္မ့ဿ္ပွၯတဿ္ဒဲးဘးဖိ ဒ္နၯဒီးယၯအသိး ဘဢ္ဆဢ္ လဿတဿ္ဘ်ဳးတဿ္ဖွိဢ္အဃိ အ၀ဲသ့ဢ္ဒိးန႔ဿ္က့ၯတဿ္အုဢ္က့ၯခီဢ္က့ၯ ခီဖ်ိိတဿ္နာ္ကစဿ္ယ့ဢ္ရွဴး ခရံာ္ န႔ဢ္လီၯ. လဿတဿ္န႔ဢ္အဃိ ပွၯခရံာ္ဖိန႔ဢ္မ့ဿ္၀ဲဒဢ္ ပွၯတဿ္ဒဲးဘးဖိ ဒီးတကတီဿ္ဃီမ့ဿ္၀ဲဒဢ္ ပွၯစီဆွံ န႔ဢ္လီၯ. လဿလူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္အပူၯန႔ဢ္ တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္သရဢ္အတဿ္ဖံးတဿ္မၯမ့ဿ္ တဿ္မၯလဿအလီၯဆီ တခါ မ့ဿ္လဿအဒိးသန႔ၯထီဢ္ အသးလဿ ကစဿ္ယြၯအတဿ္ကိးဒီး တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖိခဲလဿာ္အတဿ္ဘဢ္သး အဃိန႔ဢ္လီၯ. တဿ္လဿအလီၯဆီဒီး ရိမဲခဲးသလ့း အတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္န႔ဢ္မ့ဿ္၀ဲ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ ခိဢ္နဿ္တဖဢ္ ဟံးဖိဟံးမါ သ့၀ဲဒဢ္န႔ဢ္လီၯ.

လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ အတဿ္စံဢ္စိၯတဲစိၯ

လဿအခီဢ္ထံးခီဢ္ဘိ န႔ဢ္လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ အိဢ္ထီဢ္အသးခီဖ်ိ ထံရူဿ္ကီဿ္သဲး အတဿ္ဟူးတဿ္ဂဲၯ အဃိန႔ဢ္လီၯ. ရိမ့ၯအဘီအမုဿ္စီဆွံ အစီၯပၯဖးဒိဢ္ ခႜါလ္ ယဲဿ္ဂၯတဂၯ (Charles V) မၯဟးဂီၯကြံာ္ ၀ဲဒဢ္ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္လဿအစးထီဢ္ဒိဢ္ထီဢ္သီ တန႔ဿ္ဘဢ္ခီဖ်ိ ပွၯထဿးဖိ တဖဢ္ မၯပ်ံၯမၯဖုး ၀ဲဒဢ္ ရိမ့ၯဘီ မုဿ္စီဆွံအဃိန႔ဢ္လီၯ. ၀ီမ္ အတဿ္ဆဿတဲာ္ (Edict of Worms) ဖဲ ၁၅၂၁ နံဢ္ ၾတီ၀ဲဒဢ္လူသဿဢ္ တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ ဆူဢ္ဆူဢ္ ကလဲာ္ ဒ္သိးအသုတရၯလီၯအသးတဂ့ၯအဂီဿ္ ဘဢ္ဆဢ္ လူသဿဢ္အတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ ရၯလီၯအသးအါထီဢ္၀ဲဒဢ္န႔ဢ္လီၯ. မ့ဿ္လဿတဿ္န႔ဢ္အဃိ တဿ္ဒုးတဿ္ယၯ ဒိဢ္ဒိဢ္မုဿ္မုဿ္ အိဢ္ထီဢ္လဿ ပွၯခရံာ္ဖိကဒဲကဒဲအဘဿဢ္စဿၯ၊ ဒီး ဆိကတီဿ္ကြံာ္အသးတစိဿ္တလီဿ္ဖဲ အီးစဘဿးအ တဿ္ဃူတဿ္ဖိးတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ အဆဿကတီဿ္ (Peace of Augsburg) ဖဲ ၁၅၅၅ နံဢ္န႔ဢ္လီၯ. တဿ္ဒုးလဿ ပွၯခရံာ္ဖိအဘဿဢ္စဿၯ န႔ဢ္တ၀ံၯဒံးဘဢ္. တဿ္ဒုးတဿ္ယၯဆဲးကဲထီဢ္ဒံးအသးအနံဢ္သဿဆံ လဿ လူသဿဢ္တဿ္ အိဢ္ဖွိဢ္ဒီး ရိမဲခဲးသလ့းတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ အဘဿဢ္စဿၯ လဿကီဿ္ယူရပၯအပူၯ ဒီးကတဿဿ္ကြံာ္၀ဲဒဢ္ဖဲ ၀ဲးဖၯလံယါ အတဿ္ဃူတဿ္ဖိးတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ အဆဿကတီဿ္ (Peace of Westphalia) ဖဲ ၁၆၄၈ နံဢ္န႔ဢ္လီၯ.

ဖဲ ၁၇ ယၯဖွိဢ္နံဢ္ထီဢ္သီသီန႔ဢ္ တဿ္မၯဂ့ၯထီဢ္က့ၯတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ အတဿ္ဟူးတဿ္၈ဲၯအိဢ္ထီဢ္၀ဲဒဢ္ လဿ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္အပူၯ ဒီးတဿ္ဟူးတဿ္ဂဲၯတခါအံၯ ဘဢ္တဿ္ကိးအီၯလဿ ဖံယဲးထံးစၯ (Pietism) န႔ဢ္လီၯ. ဒီးတဿ္ဟူးတဿ္ဂဲၯ တခါအံၯမ့ဿ္တဿ္ဟူးတဿ္ဂဲၯလဿ အမၯဂ့ၯထီဢ္ နီဿ္ကစဿ္တဿ္ရ့လိာ္သးဒီး ကစဿ္ယြၯအါထီဢ္၊ မ့ဿ္လဿဖဲအစိၯအဆဿကတီဿ္အခါဖဲန႔ဢ္ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖိတဖဢ္အတဿ္ရ့ဒီး ကစဿ္ယြၯစွၯ၀ဲဒဢ္အဃိန႔ဢ္လီၯ. တဿ္ဟူးတဿ္ဂဲၯ တခါအံၯစးထီဢ္အသးလဿ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ လဿအအိဢ္လဿကီဿ္ကႜဿမနံဢ္ အပူၯ ဒီး လဿခံရၯလီၯ အသးဆူ ထံကီဿ္အဂၯတဖဢ္န႔ဢ္လီၯ.

ဖဲျဖဿရွါ (Prussia) ဖိတဖဢ္ဒိဢ္စိဒိဢ္ ကမီၯလဿကီဿ္ကႜဿမနံဢ္အပူၯ ဖဲ ၁၉ ယၯဖွိဢ္နံဢ္ ထီဢ္သီသီအခါ အ၀ဲသ့ဢ္ပာ္ဖွိဢ္၀ဲဒဢ္ ခဲလဘ့တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ (Calvinists) ဒီးလူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ ဒ္သိးကကဲထီဢ္တဿ္ အိဢ္ဖွိဢ္တဖုဃီအဂီဿ္ဖဲ ၁၈၁၇ နံဢ္ န႔ဢ္လီၯ. ဘဢ္ဆဢ္လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖိဂီဿ္မုဿ္ဂီဿ္ပၯ ထီဒါ၀ဲတဿ္အံၯ ဒီးဒုးအိဢ္ ထီဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္လဿ အလီၯဆီန႔ဢ္လီၯ. ဖဲ ၂၀ ယၯဖွိဢ္နံဢ္အဆဿကတီဿ္ မ့ဿ္လဿထံရူဿ္ကီဿ္ သဲးတဿ္သဘံဢ္ဘုဢ္အိဢ္ထီဢ္လဿ ကီဿ္ကႜဿမနံဢ္အပူၯအဃိ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္လဿကီဿ္ကႜဿမနံဢ္အပူၯ ဘဢ္နးဘဢ္ဖွီဢ္၀ဲဒိဢ္မးန႔ဢ္လီၯ. ဖဲဟံးတလဿဢ္ ဒိဢ္စိဒိဢ္ကမီၯအဆဿကတီဿ္ အ၀ဲဟံးဆူဢ္တဿ္စိတဿ္ ကမီၯ လဿလူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ အဖီခိဢ္အဃိ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖိအါဂၯ (လဿအက်ါ ပွၯလဿအမံၯဟူ သဢ္ဖ်ါဒ္ မၯတ့ၯ နဿၯမိလဿဢ္ (Martin Niemoller) ဒီး ဒံးစၾထံးဘီဟိၯဖဿဢ္ (Dietrich Bonhoeffer) တဖဢ္) ထီဒါအီၯ အဃိ ပွၯလဿအထီဒါအီၯတဖဢ္ ဘဢ္တဿ္ဆွဿအ၀ဲသ့ဢ္ဆူ တဿ္မၯသံပွၯကညီအလီဿ္ (concentration camps) တဖဢ္န႔ဢ္လီၯ. လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ခိဢ္နဿ္လဿအအိဢ္လဿ နီဢ္၀့ ဒီးဒ့မး တဖဢ္ ဟံးန႔ဿ္တဿ္မၯဖးဒိဢ္ လဿတဿ္ထီဒါ နၯစံၯ အတဿ္ဟံးန႔ဿ္ဆူဢ္အထံအကီဿ္န႔ဢ္လီၯ. တကးဒံးဘဢ္ ဖဲတဿ္ဒုးဖးဒိဢ္ ခံဘ်ီတဘ်ီ၀ံၯအဆဿကတီဿ္ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္လဿကီဿ္ကႜဿမနံဢ္အပူၯ လဿအထီဒါ ဟံးတလဿဢ္တဖဢ္ ဟ့ဢ္လီၯအသးဒိဢ္ဒိဢ္မုဿ္မုဿ္လဿ တဿ္သူဢ္ထီဢ္က့ၯ မုဿ္ႏုာ္ကီဿ္ကႜဿမနံဢ္ အဂီဿ္န႔ဢ္လီၯ.

လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ရၯလီၯအသးအခီဢ္ထံးခီဢ္ဘိဆူ ကီဿ္အမဲရကၯအပူၯဖဲ ပွၯယူရပၯဖိတဖဢ္ ႏုာ္လီၯဒီးအိဢ္ဆိး၀ဲဒဢ္လဿ ကီဿ္အမဲရကၯအပူၯလံၯလံၯလီၯ. ဖဲကီဿ္အမဲရကၯ တဿ္သဘ့်အတဿ္ဒုး၀ံၯ အလီဿ္ခံ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖိလဿ ကီဿ္အမဲရကၯအပူၯတဖဢ္ စးထီဢ္သူဢ္ထီဢ္အတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္သရိာ္ တဖဢ္ ဒီးဘူဢ္ထူဘါယြၯလဿသရိာ္စိၯမိၯ တဖဢ္အပူၯ လဿကီဿ္လဿအ၀ဲသ့ဢ္ဟဲ၀ဲတဖဢ္ အက်ိာ္န႔ဢ္လီၯ. ဖဲ၁၉ ယၯဖွိဢ္နံဢ္ဒီး ၂၀ ယၯဖွိဢ္္နံဢ္ထီဢ္သီသီအပူၯ မ့ဿ္လဿပွၯယူရပၯဖိတဖဢ္ သုးလီဿ္သုးက်ဲအါအါ ဂီဿ္ဂီဿ္ဆူ ကီဿ္အမဲရကၯအပူၯ ဒီး ဆူကီဿ္ခဲနဒဢ္ အပူၯအဃိ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္တဖဢ္အိဢ္ထီဢ္၀ဲဒဢ္ အါမးလဿကီဿ္ခံဘ့ဢ္န႔ဢ္အပူၯ လဿအမ့ဿ္ ကႜဿမဲ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္၊ စြံးဒံး လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္၊ နီဢ္၀့လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္၊ ဒဲနံးလူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္၊ ဖံနံး (Finnish) လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္၊ ဒီး စလိဘး (Slovak) လူသဿဢ္ တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္တဖဢ္န႔ဢ္လီၯ. ဒီး ဖဲ ၁၉၈၀ နံဢ္အပူၯန႔ဢ္ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ ကဲထီဢ္ ၀ဲဒဢ္ ျဖီၯထဲစတဲး တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္တဖဢ္အက်ါ တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္အဒိဢ္ကတဿဿ္သဿဖုတဖုလဿကီဿ္အမဲရကၯ အပူၯ န႔ဢ္လီၯ.

တဿ္ကတိၯလဿခံ

လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖိတဖဢ္မ့ အိဢ္အါ၀ဲဒဢ္လဿ ကီဿ္မိဿ္ပွဿ္ယူရပၯအပူၯဘဢ္ဆဢ္ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ အံၯ ရၯလီၯအသးဆူ ကီဿ္မိဿ္ပွဿ္အၯျဖံၯကၯ ဒီးအ့ရွါ တဖဢ္ အပူၯစ့ဿ္ကီးန႔ဢ္လီၯ. ကီဿ္လဿလူသဿဢ္တဿ္ အိဢ္ဖွိဢ္ဖိတဖဢ္အိဢ္အါကတဿဿ္လဿ ကီဿ္မိဿ္ပွဿ္အၯျဖံၯကၯ အပူၯန႔ဢ္မ့ဿ္၀ဲဒဢ္ ကီဿ္နၯမံဘံယါ (Namibia) န႔ဢ္လီၯ. ဟီဢ္ခိဢ္ဒီဘ့ဢ္လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္တဿ္ကရဿကရိ (Lutheran World Federation, LWF) လဿအသူဢ္လီၯအသးလဿ ဂႜံၯနံၯဘၯ (Geneva) အပူၯန႔ဢ္ ဒုးစဿဖွိဢ္၀ဲဒဢ္ လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္လဿအအိဢ္လဿဟီဢ္ခိဢ္ဒီတဘ့ဢ္ညါန႔ဢ္လီၯ. လူသဿဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ မ့ဿ္ ဟီဢ္ခိဢ္ဒီဘ့ဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္တဖဢ္ကီဢ္ကး (World Council of Churches) အကရဿဖိအက်ါတဖု န႔ဢ္လီၯ.

Posted in: ခရံာ္ဖိတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္