ရိမဲခဲးသလ့း တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္

တဿ္ကတိၯလဿညါ



ရိမဲခဲးသလ့း တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္မ့ဿ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္လဿ အလဲဿ္ကတဿဿ္တဖွိဢ္၊ ဒီး တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖိတဖဢ္ လဿအဘဢ္ဃးဒီးတဿ္စူဿ္တဿ္နာ္န႔ဢ္ ပာ္၀ဲဒဢ္ ဘံရွီး လဿ၀့ဿ္ရိမ့ၯ (ပၯပၯ၊ Pope) လဿအမ့ဿ္ပွၯလဿ အအိဢ္ဒီးတဿ္စိတဿ္ကမီၯအဒိဢ္ကတဿဿ္န႔ဢ္လီၯ. တဿ္ကတိၯ ႃႃခဲးသလ့း႗႗(Catholic)၊ လဿဟ့ၯလ့ဢ္တခီ မ့ဿ္၀ဲ ႃႃKatholiko႗႗၊ အခီပညီမ့ဿ္၀ဲ ႃႃUniversal႗႗ တဿ္ခဲလဿာ္လဿအအိဢ္လဿစးက၀းအပူၯ၊ ဒီးတဿ္ကတိၯတဖ်ဿဢ္အံၯ တဿ္သူအီၯဖဲတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္စးထီဢ္ ကဲထီဢ္ သးသီလံၯလံၯန႔ဢ္လီၯ. ရိမဲခဲးသလ့း တဖဢ္ စံး၀ဲဒဢ္လဿ အတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္န႔ဢ္ မ့ဿ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္လဿ အတီကတဿဿ္တဖု မ့ဿ္လဿအဟဲလီၯစဿၯလီၯ သြဲဢ္လဿ စီၯပ့ဢ္တ႐ူးအဃိန႔ဢ္လီၯ. ရိမဲခဲးသလ့း အတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ ဖိအနီဿ္ဂံဿ္လဿ ၁၉၉၈ အနံဢ္န႔ဢ္မ့ဿ္၀ဲ ၉၉၅.၈ ကကြဲဿ္ (ပွၯဟီဢ္ခိဢ္ဖိအနီဿ္ဂံဿ္ခဲလဿာ္အက်ါ ၁၈.၈ မ်းကယၯ) ဂၯန႔ဢ္လီၯ. တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖိ အနီဿ္ဂံဿ္ အအါကတဿဿ္န႔ဢ္အိဢ္၀ဲဒဢ္လဿ ကီဿ္မိဿ္ပွဿ္ယူရပၯ အပူၯ၊ ဒီးကီဿ္မိဿ္ပွဿ္ လးတ့ဢ္အမဲရကၯ အပူၯ၊ ဒီးလဿကီဿ္မိဿ္ပွဿ္အဂၯတဖဢ္ အပူၯန႔ဢ္ပွၯရိမဲခဲးသလ့းတဖဢ္ အိဢ္၀ဲဒဢ္စ့ဿ္ကီးအါမးန႔ဢ္လီၯ.

၁. ရိမဲခဲးသလ့းတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္္ အတဿ္စံဢ္စိၯတဲစိၯအဖုဢ္

ရိမဲခဲးသလ့း အတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္န႔ဢ္ ထုး လီၯဖး အသးဒီး တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္လဿမုဿ္ထီဢ္တကပၯ (Eastern Orthodox Church) ဖဲ ၁၀၅၄ နံဢ္ဒီး လီၯဖးစ့ဿ္ကီး ဒီး ပွၯျဖီၯထဲစတဲး (Protestant) ဖဲ ၁၆ ယၯဖွိဢ္ နံဢ္န႔ဢ္လီၯ. ရိမဲခဲးသလ့း အတဿ္စံဢ္စိၯတဲစိၯ န႔ဢ္ထိဢ္ဒြး၀ဲဒဢ္လဿ အမ့ဿ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္လဿ အဟဲလီၯ စဿၯလီၯသြဲဢ္လဿ လံာ္တဿ္အဿဢ္လီၯအီလီၯအသီ အတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္န႔ဢ္လီၯ.

က. တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္လဿအခီဢ္ထံး (The Early Church)

မ့ဿ္တဿ္ဆဿကတီဿ္ဖဲ ပွၯရိမ့ၯဖိတဖဢ္ပဿတဿ္အစိၯအဃိ ပွၯလဿအအိဢ္လဿအဆဿကတီဿ္ဖဲန႔ဢ္တဖဢ္ ဘဢ္တဿ္လုဿ္ဘဿကြံာ္အီၯလဿပွၯရိမ့ၯဖိ ဒီး ပွၯဟ့းလ့ဢ္ဖိတဖဢ္ အတဿ္ဆိကမိဢ္ဆိကမး ဒီးအတဿ္ဖံးတဿ္မၯ တဖဢ္န႔ဢ္လီၯ. လဿခရံာ္ဖိ တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္အပူၯန႔ဢ္ ဘံရွီးတဖဢ္ စးထီဢ္အိဢ္ထီဢ္၀ဲဒဢ္ လဿ ၂ ယၯဖွိဢ္နံဢ္အပူၯန႔ဢ္လီၯ. ပွၯခရံာ္ဖိအတဿ္ဘါအံၯ ဘဢ္တဿ္ပာ္ပနီဢ္အီၯ ဒ္ရိမ့ၯဘီမုဿ္ဒီတဘ့ဢ္ အတဿ္ဘါ ဖဲ စီၯပၯခီၯစတဲထဲ (Constantine) ဖဲ ခ.န. ၃၁၃ အနံဢ္န႔ဢ္လီၯ. ဒီးဖဲ ၅ ယၯဖွိဢ္နံဢ္န႔ဢ္ ဘံရွီး လံၯယိၯတဿတဂၯ (Leo I) လဿ၀့ဿ္ရိမ့ၯ စံးလီၯအသးလဿအမ့ဿ္ ပွၯအဒိဢ္ကတဿဿ္လဿ ခရံာ္အတဿ္အိဢ္ ဖွိဢ္အပူၯန႔ဢ္လီၯ.

ခ. တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္လဿနံဢ္ဖးဖီ (The Medieval Church)

မ့ဿ္တဿ္ဆဿကတီဿ္လဿ ပွၯကႜဿမနံဢ္တဖဢ္ ဒိဢ္စိဒိဢ္ကမီၯ၀ဲ အဆဿကတီဿ္အဃိ ပွၯကႜဿမနံဢ္ ဖိတဖဢ္စ့ဿ္ကီးဒိဢ္စိဒိဢ္ကမီၯ၀ဲဒဢ္လဿခရံာ္ဖိ တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္အပူၯအဃိ ပၯပၯတဖဢ္ အတဿ္စိတဿ္ကမီၯ စွၯလီၯ၀ဲဒဢ္န႔ဢ္လီၯ. ဘဢ္ဆဢ္ ဖဲ ၁၁ ယၯဖွိဢ္နံဢ္ ဖဲ တဿ္မၯဂ့ၯထီဢ္က့ၯပၯပၯ အလီဿ္အလၯအခါ ပၯပၯ အတဿ္စိတဿ္ကမီၯထီဢ္ကဒါက့ၯ၀ဲဒဢ္န႔ဢ္လီၯ. စးထီဢ္ဖဲ န႔ဢ္ ပၯပၯတဖဢ္ဘဢ္တဿ္ပာ္ပနီဢ္အ၀ဲသ့ဢ္လဿ အမ့ဿ္ကစဿ္ခရံာ္အခဿဢ္စး အဃိ မ့ဿ္ပွၯတဖဢ္လဿအအိဢ္ဒီးအစိအကမီၯဒိဢ္ကတဿဿ္လဿ သူဢ္ဂ့ဿ္သးက်ိၯ တကပၯမ့ဿ္ဂ့ၯ လဿနီဿ္ခိတဿ္ပဿတဿ္ျပး တကပၯမ့ဿ္ဂ့ၯန႔ဢ္လီၯ.

ဂ. တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္လဿ နံဢ္ခဲအံၯ (The Modern Period)

ဖဲ ၁၆ ယၯဖွိဢ္နံဢ္ အပူၯန႔ဢ္ ပွၯျဖီၯထဲစတဲး ဖိတဖဢ္ထုးလီၯဖးကြံာ္အသးဒီး ရိမဲခဲးသလ့း အတဿ္အိဢ္ ဖွိဢ္ န႔ဢ္လီၯ. ဘဢ္မႏုၯလဿ ပွၯျဖီၯထဲစတဲးဖိတဖဢ္ထုးလီၯဖးကြံာ္အသးဒီး ရိမဲခဲးသလ့းအတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ လဲဢ္န႔ဢ္ မ့ဿ္လဿ ရိမဲခဲးသလ့းအတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္အပူၯ တဿ္ဆါ၀ဲဒဢ္ လဲးမးလဿ တဿ္အိဢ္မူလဿခံတစိၯအဂီဿ္္ အိဢ္၀ဲအဃိန႔ဢ္လီၯ. ဖဲန႔ဢ္အဆဿကတီဿ္ရိမဲခဲးသလ့း ခိဢ္နဿ္တဖဢ္စံး၀ဲလဿ နတဿ္ဒဲးဘးမ့အိဢ္န႔ဢ္ နမ့သံ နတက့ၯတုၯဆူမူခိဢ္ဘီမုဿ္အပူၯတဘ်ီဃီဘဢ္. မ့မ့ဿ္တခီ နကတုၯ၀ဲဆူတဿ္လီၯတတီၯ ကိး၀ဲလဿ (Purgatory) ဒီးနကတူဿ္ဘဢ္က့ၯနတဿ္ဒဲးဘးလဿနမၯတ့ဿ္တဖဢ္၊ ဒီး နတူဿ္မ့ဿ္၀ံၯမးနကတုၯဆူမူခိဢ္အဘီ အမုဿ္အပူၯန႔ဢ္လီၯ. လဿတဿ္န႔ဢ္အဃိ အ၀ဲသ့ဢ္ဆါ၀ဲဒဢ္လဲးမးလဿ ပွၯခရံာ္ဖိတဖဢ္ အအိဢ္ဒီးစံး၀ဲလဿ အ၀ဲသ့ဢ္မ့ပွ႔ၯလဲးမးတခါအံၯန႔ဢ္ အမိဿ္အပဿ္အဖံအဖုလဿအသံတ့ဿ္လဿအအိဢ္လဿ (Purgatory) တဖဢ္ တလိဢ္တူဿ္ဘဢ္တဿ္လဿၯဘဢ္ မ့မ့ဿ္တခီ ကက့ၯတုၯဆူမူခိဢ္ဘီမုဿ္အပူၯတဘ်ီဃီန႔ဢ္လီၯ.

လဿတဿ္အံၯအဃိ ပွၯအိဢ္၀ဲအါဂၯ လဿအတဘဢ္သးတဿ္ဂ့ဿ္အံၯဒီး စးထီဢ္ထီဒါ၀ဲ ရိမဲခဲးသလ့းန႔ဢ္လီၯ. ပွၯတဖဢ္အံၯ ရိမဲခဲးသလ့းကိးအ၀ဲသ့ဢ္လဿ ပွၯျဖီၯထဲစတဲးဖိ မ့ဿ္လဿအ၀ဲသ့ဢ္မ့ဿ္ပွၯထီဒါတဿ္အဃိ န႔ဢ္လီၯ. မ့ဿ္လဿတဿ္ထီဒါတဿ္အိဢ္ထီဢ္၀ဲဒဢ္အဃိ လဿရိမဲခဲးသလ့းအပူၯစ့ဿ္ကီး တဿ္ဘွီဂ့ၯထီဢ္က့ၯတဿ္ အိဢ္ထီဢ္စ့ဿ္ကီး၀ဲလီၯ. တဿ္ထီဒုဢ္ထီဒါ လဿအအိဢ္ဒီးတဿ္စုဆူဢ္ခီဢ္တကးတဖဢ္အိဢ္ထီဢ္ ၀ဲလဿပွၯရိမဲခဲးသလ့းဒီး ပွၯျဖီၯထဲစတဲးဖိတဖဢ္အဘဿဢ္စဿၯန႔ဢ္လီၯ. တခ်ဳး တုၯ (Second Vatican Council) ဘၯတံၯကၯ အတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖးဒိဢ္ခံဘ်ီတဘ်ီ ဖဲ ခ.န. ၁၉၆၂ - ၁၉၆၅ နံဢ္္ဒံးဘဢ္န႔ဢ္ ပွၯရိမဲ ခဲးသလ့းဖိတဖဢ္ တပာ္၀ဲ ပွၯျဖီၯထဲစတဲးဖိတဖဢ္လဿ အမ့ဿ္ခရံာ္ဖိတဖဢ္န႔ဢ္ဘဢ္. ဖဲ ဘၯတံၯကၯ အတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖးဒိဢ္ခံဘ်ီတဘ်ီမး ပွၯရိမဲခဲးသလ့းဖိတဖဢ္ မၯ ဘဢ္လိာ္ဖိးဒ့လိာ္က့ၯအသးဒီး ပွၯျဖီၯထဲစတဲးဖိတဖဢ္န႔ဢ္လီၯ. ဖဲ ခ.န. ၂၀၀၀ န႔ဢ္ ပၯပၯ ကႜီဖီလ္ ခံဂၯတဂၯ ဃ့ပ်ဿ္က့ၯ တဿ္ဒဲးဘးလဿ ရိမဲခဲးသလ့း မၯတ့ဿ္အီၯလဿအနံဢ္ခံကထိအပူၯန႔ဢ္လီၯ.

၂. ရိမဲခဲးသလ့းအတဿ္စူဿ္တဿ္နာ္

က. ဘဢ္ဃးလံာ္စီဆွံ

ဒ္ပွၯခရံာ္ဖိအဂၯတဖဢ္အသိး ပွၯရိမဲခဲးသလ့းဖိတဖဢ္ နာ္၀ဲဒဢ္လံာ္စီဆွံလဿအမ့ဿ္ တဿ္သိဢ္တဿ္သီ ခဲလဿာ္အခီဢ္ထံးခီဢ္ဘိန့ဢ္လီၯ. ရိမဲခဲးသလ့း အပွၯကူဢ္ဘဢ္ကူဢ္သ့လဿအမ့ဿ္ သီမး အခြံနဢ္ (Thomas Aquinas) စံး၀ဲဒဢ္လဿ ႃႃထဲဒဢ္လံာ္စီဆွံ ဧိၯ႗႗ န႔ဢ္မ့ဿ္ ယြၯဂ့ဿ္ပီညါ အဂံဿ္အထံးန႔ဢ္လီၯ. အ၀ဲသ့ဢ္မ့ဟံး၀ဲ လံာ္စီဆွံဒ္ တဿ္သိဢ္တဿ္သီခဲလဿာ္အဂံဿ္အထံးဘဢ္ဆဢ္ ရိမဲခဲးသလ့း အပွၯကူဢ္ဘဢ္ကူဢ္သ့တဖဢ္ စံး၀ဲလဿ တဿ္ဒိးစူဿ္ဒိးဘ်ဿဖိသဢ္ဆံးဆံးဖိတဖဢ္န႔ဢ္ မ့ဿ္၀ဲဒဢ္တဿ္မၯအဂ့ၯတခါလဿအဟဲလီၯစဿၯလီၯ သြဲဢ္လဿတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္လဿအခီဢ္ထံးန႔ဢ္လီၯ.

ခ. ဘဢ္ဃးတဿ္လီၯစဿၯလီၯသြဲဢ္

ရိမဲခဲးသလ့းတဖဢ္ မ့ဿ္စံး၀ဲလဿ ႃႃထဲဒဢ္လံာ္စီဆွံဧိၯ႗႗ ဘဢ္ဆဢ္ တမၯပိာ္ထြဲလံာ္စီဆွံအခံလဿလဿပွဲၯ ပွဲၯဘဢ္. မ့ဿ္လဿတဿ္ဂ့ဿ္အ၀ဲန႔ဢ္အဃိ ပွၯျဖီၯထဲစတဲးဖိတဖဢ္ထုးလီၯဖးကြံာ္အသးဒီး ရိမဲခဲးသလ့းအတဿ္ အိဢ္ဖွိဢ္န႔ဢ္လီၯ. လဿတဿ္န႔ဢ္အဃိ ဒ္သိးဒီး အကက့ၯမၯဘဢ္ဂီဿ္က့ၯ အတဿ္စူဿ္တဿ္နာ္အဂီဿ္ ဒုးအိဢ္ထီဢ္ ၀ဲဒဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖးဒိဢ္ လဿ ၾထဲး (Council of Trent) ဒီးစံး၀ဲလဿ ပွၯခရံာ္ဖိန႔ဿ္ဘဢ္တဿ္လီဢ္ဖ်ါ န႔ဢ္တမ့ဿ္ ထဲတဿ္ကြဲး (လံာ္စီဆွံ) အပူၯဘဢ္ မ့မ့ဿ္တခီ လဿတဿ္လီၯစဿၯလီၯသြဲဢ္လဿအတအိဢ္္ကြဲးလီၯအသးလဿ လံာ္စီဆွံ အပူၯစ့ဿ္ကီးလီၯ. ဒီးတဿ္ဂ့ဿ္အံၯ ဘဢ္တဿ္စံးကတိၯလဿအဂ့ဿ္တုၯမုဿ္မဆါတနံၯအံၯတစု န႔ဢ္လီၯ. ဒီးခဲကနံဢ္အံၯ ရိမဲခဲးသလ့းအပွၯကူဢ္သ့တနီၯဒီး ျဖီၯထဲစတဲးအပွၯကူဢ္သ့တနီၯ အဿဢ္လီၯတူဿ္လိာ္၀ဲလဿ လံာ္စီဆွံအသီတကၾတဴဿ္န႔ဢ္ဘဢ္တဿ္ဒုးအိဢ္ထီဢ္အီၯလဿ ပွၯခရံာ္ဖိလဿအခီဢ္ ထံးတဖဢ္ န႔ဢ္လီၯ(အခီပညီ တမ့ဿ္ပွၯတဿ္မဿဖိတဖဢ္ကြဲး၀ဲဒဢ္န႔ဢ္ဘဢ္).

ဂ. ဘဢ္ဃးတဿ္လီၯစဿၯလီၯသြဲဢ္လဿပွၯတဿ္မဿဖိ

ပွၯရိမဲခဲးသလ့းတဖဢ္နာ္၀ဲဒဢ္လဿ ပၯပၯန႔ဢ္မ့ဿ္ ပွၯလဿအဟဲလီၯစဿၯလီၯသြဲဢ္လဿပွၯတဿ္မဿဖိ၊ လီၯဆီဒဢ္တဿ္စီၯပ့ဢ္တရူးန႔ဢ္လီၯ. တဿ္စူဿ္တဿ္နာ္အ၀ဲအံၯ အိဢ္ထီဢ္အသး အခီဢ္ထံးခီဢ္ဘိဖဲ ခ.န. ၉၆ အခိဢ္အဃဿၯ ဖဲတဿ္ပာ္ပနီဢ္၀ဲဒဢ္ ခ်ံမဲးတဿတဂၯ (Clement I) လဿအမ့ဿ္ဘံရွီးလဿ၀့ဿ္ရိမ့ၯ လဿအမ့ဿ္ ပွၯလဿအလီၯစဿၯလီၯသြဲဢ္လဿစီၯပ့ဢ္တရူး (မ့ဿ္လဿတဿ္ပာ္ပနီဢ္၀ဲလဿစီၯပ့ဢ္တရူးမ့ဿ္ဘံရွီး အဆိကတဿဿ္တဂၯလဿ၀့ဿ္ရိမ့ၯအပူၯ) န႔ဢ္လီၯ. တကးဒံးဘဢ္လဿ လံာ္မးသဲ ၁၆း၁၆-၁၈ အပူၯ ပကထံဢ္ဘဢ္စ့ဿ္ကီးလဿ ကစဿ္ခရံာ္ဟ့ဢ္စီၯပ့ဢ္တရူးတဿ္စိတဿ္ကမီၯလဿ တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ အဖီခိဢ္အဃိ ပွၯရိမဲခဲးသလ့းတဖဢ္နာ္၀ဲဒဢ္လဿ စီၯပ့ဢ္တရူးဟ့ဢ္တ့ဿ္တဿ္စိတဿ္ကမီၯလဿ ပွၯလဿအကကဲဘံရွီး လဿ၀့ဿ္ရိမ့ၯ တဖဢ္အအိဢ္န႔ဢ္လီၯ.

ဃ. ဘဢ္ဃးတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္

ပွၯရိမဲခဲးသလ့းတဖဢ္နာ္၀ဲလဿ သးစီဆွံန႔ဢ္ အိဢ္၀ဲဒဢ္လဿတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္အပူၯ အဃိ လဿအ၀ဲသ့ဢ္ အယြၯဂ့ဿ္ပီညါန႔ဢ္ အ၀ဲသ့ဢ္ပာ္လုဿ္ပာ္ပွ႔ၯ၀ဲတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ ဒိဢ္န႔ဿ္တဿ္အဂၯတက့ဿ္လီၯ. ဒ္သိးအကမၯ ဂဿဿ္မၯက်ဿၯတဿ္ဂ့ဿ္တမံၯအံၯအဂီဿ္ ဘၯတံၯကၯတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖးဒိဢ္ခံဘ်ီတဘ်ီ စံး၀ဲဒဢ္လဿ တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္န႔ဢ္မ့ဿ္ ၀ဲဒဢ္ကစဿ္ယြၯအပွၯဂီဿ္မုဿ္န႔ဢ္လီၯ. ဘဢ္မႏုအဃိလဲဢ္ န႔ဢ္ ပွၯရိမဲခဲးသလ့း လဿစိၯတဘ်ဳးစိၯတဖဢ္နာ္၀ဲဒဢ္လဿ လဿတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္အတဿ္ဖံးတဿ္မၯအဃိန႔ဢ္ ကစဿ္ယြၯအတဿ္အဲဢ္ဒီးအတဿ္ ဘ်ဳးတဿ္ဖွိဢ္တဖဢ္ရၯလီၯအသးလဿဟီဢ္ခိဢ္ခ်ဿအံၯန႔ဢ္လီၯ.

င. ဘဢ္ဃးပွၯစီဆွံ


ပွၯရိမဲခဲးသလ့းဖိတဖဢ္လဿအလီၯဆီဒီး ပွၯခရံာ္ဖိအဂၯတဖဢ္န႔ဢ္မ့ဿ္၀ဲ တဿ္ဟ့ဢ္တဿ္ပာ္ဒိဢ္ ပာ္ကဲလဿ ပွၯစီဆွံတဖဢ္ လီၯဆီဒဢ္တဿ္ မုဢ္ကနီၯစီဆွံ နီဿ္မၯရံန႔ဢ္လီၯ. ဖဲ ၁၈၅၄ နံဢ္န႔ဢ္ ပၯပၯ ဖါယဿး ခြံဂၯတဂၯ (Pope Pius IX) စံး၀ဲဒဢ္လဿ နီဿ္မၯရံမ့ဿ္မုဿ္ကနီၯစီဆွံကတဿဿ္တဂၯ လဿအတဿ္ဒဲးဘးတအိဢ္ဘဢ္၊ ဒီး ဖဲ ၁၉၅၀ နံဢ္န႔ဢ္ ပၯပၯ ဖါယဿး တဆံခံဂၯတဂၯ (Pope Pius XII) မၯဂဿဿ္မၯက်ဿၯက့ၯတဿ္ဂ့ဿ္ အ၀ဲအံၯန႔ဢ္လီၯ. မ့ဿ္လဿအ၀ဲသ့ဢ္အတဿ္ဟ့ဢ္တဿ္ပာ္ဒိဢ္ပာ္ကဲပွၯစီဆွံသ့ဢ္တဖဢ္အဃိ တဿ္တဲဟးဂီၯအ၀ဲ သ့ဢ္လဿ အ၀ဲသ့ဢ္တဖဢ္ ပာ္၀ဲဒဢ္ပွၯစီဆွံတဖဢ္အလီဿ္အလၯထဲသိးဒီးကစဿ္ယြၯန႔ဢ္လီၯ. မ့ဿ္လဿတဿ္ဂ့ဿ္ အံၯအဃိ ပွၯရိမဲခဲးသလ့းဖိတဖဢ္ မၯစွၯလီၯက့ၯ၀ဲဒဢ္ တဿ္မၯလၯကပီၯပွၯစီဆွံတဖဢ္အမူး လဿအတဿ္ အိဢ္ဖွိဢ္အပူၯန႔ဢ္လီၯ. ပွၯရိမဲခဲးသလ့းဖိတဖဢ္နာ္၀ဲဒဢ္လဿ အ၀ဲသ့ဢ္မ့ဘါထုကဖဢ္တဿ္လဿ ပွၯစီဆွံတဖဢ္ အအိဢ္န႔ဢ္ ပွၯစီဆွံတဖဢ္ ကကဲန႔ဿ္ခဿဢ္စးလဿအ၀ဲသ့ဢ္အဂီဿ္ လဿတဿ္ကတိၯတဿ္ဒီးကစဿ္ယြၯန႔ဢ္လီၯ.

၃. ရိမဲခဲးသလ့းအတဿ္ဘူဢ္ထီဢ္ဘါထီဢ္ ဒီးတဿ္ဖံးတဿ္မၯတဖဢ္

က. တဿ္အီဢ္ဘူဢ္စီဆွံ

ရိမဲခဲးသလ့းအတဿ္ဘူဢ္ထီဢ္ဘါ ထီဢ္အဂံဿ္မိဿ္ပွဿ္န႔ဢ္ မ့ဿ္၀ဲဒဢ္ တဿ္အီဢ္ဘူဢ္စီဆွံ အဃိ တဿ္အီဢ္ဘူဢ္စီဆွံ အံၯတဿ္မၯအီၯကိးႏြံဒဲး လဿတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္အပူၯန႔ဢ္လီၯ. လဿတဿ္န႔ဢ္အဃိ မ့သ့န့ဢ္ ပွၯရိမဲခဲးသလ့းဖိတဖဢ္ ကဘဢ္လဲၯဆူ သရိာ္ကိးႏြံဒဲး ဒီးမ့တသ့တခီ ကဘဢ္ဟဲဆူသရိာ္ဖဲ ရိမဲခဲးသလ့းမၯ၀ဲဒဢ္ဘူဢ္ဖးဒိဢ္ တဖဢ္အဆဿကတီဿ္န႔ဢ္လီၯ. တဿ္အီဢ္ဘူဢ္စီဆွံန႔ဢ္တဿ္မၯအီၯစ့ဿ္ကီး ဖဲ တဿ္ပာ္လီၯပွၯသံအခါမ့ဿ္ဂ့ၯ ဒီးဖဲတဿ္ဒိးတ့ဒိးဖ်ီအခါမ့ဿ္ဂ့ၯန႔ဢ္လီၯ. ဖဲတဿ္အီဢ္ဘူဢ္စီဆွံအဆဿကတီဿ္န႔ဢ္ ရိမဲခဲးသလ့းတဖဢ္ နာ္၀ဲဒဢ္လဿ ဖဲတဿ္ဆိဢ္ဂ့ၯကိဢ္ဒီးစပံး ထံ၀ံၯအဆဿကတီဿ္န႔ဢ္ ကိဢ္ဒီးစပံးထံန႔ဢ္ဆီတလဲက့ၯအသးဆူ ကစဿ္ခရံာ္အညဢ္ ဒီးအသြံဢ္န႔ဢ္လီၯ (လဿအဲကလံးက်ိာ္တခီကိး၀ဲလဿ (Transubstantiation) န႔ဢ္လီၯ).

ခ. တဿ္အလုဿ္အလဿ္စီဆွံတဖဢ္

ဘ်ဿထံခရံာ္ဖိတဖဢ္ အလုဿ္အလဿ္စီဆွံန႔ဢ္အိဢ္ထဲခံမံၯဧိၯလဿအမ့ဿ္ တဿ္ဒိးစူဿ္ဒိးဘ်ဿ၊ ဒီးတဿ္အီဢ္ ဘူဢ္စီဆွံန႔ဢ္လီၯ. မ့မ့ဿ္ပွၯရိမဲခဲးသလ့းဖိတဖဢ္ အလုဿ္အလဿ္စီဆွံအိဢ္၀ဲဒဢ္ ႏြံမံၯန႔ဢ္လီၯ. တဿ္အလုဿ္ အလဿ္စီဆွံတဖဢ္မ့ဿ္၀ဲ -

၁. တဿ္အီဢ္ဘူဢ္စီဆွံ (Eucharist)

၂. တဿ္ဒိးစူဿ္ဒိးဘ်ဿ (Baptism)

၃. တဿ္တူဿ္လိာ္ပွၯလဿအကကဲထီဢ္တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ဖိတံဿ္နီဿ္ (Confirmation)

၄. တဿ္တူဿ္တဿ္လဿတဿ္္ဒဲးဘးအဃိ (Penance)

၅. တဿ္ဒိးပာ္စု (Holy Order)

၆. တဿ္ဒိးတ့ဒိးဖ်ီ (Matrimony)

၇. တဿ္ဘါထုကဖဢ္လဿပွၯလဿဘူးထီဢ္ကသံအဂီဿ္ (Extreme Unction) တဖဢ္န႔ဢ္လီၯ.

တဿ္ကတိၯလဿခံ

လဿအစိၯအဆဿကတီဿ္ခဲအံၯ ပွၯရိမဲခဲးသလ့းဖိတဖဢ္ ထီဒါတဿ္က်ဿၯမူဆွဴလဿ တဿ္ဂ့ဿ္လဿအတ ၾကဿးတဘဢ္တဖဢ္အဖီခိဢ္န႔ဢ္လီၯ. တဿ္လဿအ၀ဲသ့ဢ္ထီဒါ၀ဲတဖဢ္မ့ဿ္၀ဲ ညဴကလံယါမ့ဿ္ပိဿ္တဖဢ္၊ တဿ္မၯဟးဂီၯခိဢ္ဃဿၯန႔ဆဿဢ္၊ တဿ္မၯဟးဂီၯပွၯဟီဢ္ခိဢ္ဖိအခြဲးအယာ္၊ တဿ္မၯတုာ္ဖိလဿက်ဲ လဿအပဢ္ဃုာ္ဒီးတဿ္သူကသံဢ္ကသီ၊ ဒီးတဿ္မၯဟးဂီၯဖိသဢ္လဿအအိဢ္လဿမိဿ္အဒဿလီဿ္အပူၯတဖဢ္၊ ဒီးပိာ္မုဢ္သကိးပိာ္မုဢ္ ပိာ္ခြါသကိးပိာ္ခြါ အတဿ္ဟံးန႔ဿ္လိာ္သးတဖဢ္န႔ဢ္လီၯ. ပၯပၯ ကႜီဖီလ္ခံဂၯတဂၯ မ့ဿ္ပွၯတဂၯလဿ အဟးလဿထံကီဿ္အါဘ့ဢ္ ဒီးစံးကတိၯ၀ဲဒဢ္ဘဢ္ဃးတဿ္ဂ့ဿ္တဖဢ္အံၯန႔ဢ္လီၯ.

ဟံးန႔ဿ္အီၯလဿ Microsoft Encarta အပူၯန႔ဢ္လီၯ.

Posted in: ခရံာ္ဖိတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္