တဿ္မၯလိခီဖ်ိ တဿ္နဿ္တအဿ (ဖုရိလဲအတဿ္လဲၯခီဖ်ိတဖဢ္ - အကူာ္ ၁၂)

ယမ့ဿ္ပွၯနဿ္တအဿတဂၯအဃိ၊ ယသးအိဢ္ဟ့ဢ္နီၯ တဿ္မၯလိခီဖ်ိ တဿ္နဿ္တအဿ ခံမံၯလီၯ.

(၁) တဿ္နဿ္တအဿ ဒုးနဿ္ဟူႀကီပွၯတဿ္သ့လီၯ.
တဿ္လဿပနဿ္တအဿအံၯ၊ တဿ္လဿပွၯကတိၯန႔ဢ္ ပတနဿ္ဟူဂ့ၯဂ့ၯဘဢ္. မ့မ့ဿ္ ပဟးနဿ္ဟူတဿ္ တဆးက်းဒး သ့လီၯ.

တဘ်ီန႔ဢ္ သရဢ္မုဢ္ဖးဒိဢ္တဂၯ၊ ဘါန႔ဿ္အဟံဢ္ဖိဃီဖိအယြၯလီၯ. ယနဿ္ဟူကဒဿကဒဿလီၯ. တစိဿ္ဖိ ယနဿ္ဟူလဿ ယလံၯခံဂၯမၯ ႃႃအၯမ့ဢ္႗႗ ဖးဒိဢ္ဒီး ယဆိကမိဢ္လဿ သရဢ္မုဢ္ဘါထုကဖဢ္ ကတဿဿ္လံ အဃိ၊ ယသး၀ံဢ္ထီဢ္ ကစဿ္ယ့ဢ္ရွဴးအဘ်ဳးအဖွိဢ္ လီၯ.

ယလံၯတဖဢ္နံၯထီဢ္၊ ယဖိယလံၯယမါနံၯထီဢ္
သရဢ္မုဢ္ဘဢ္ဆိကတီဿ္ဒီး နံၯထီဢ္စ့ဿ္ကီး ဒီး တဿ္ဘါကတဿဿ္ဒဢ္လဿ တဿ္နံၯလီၯ. ယသံကြဿ္ယလံၯ၊ သုမၯအၯမ့ဢ္ ဘဢ္မႏုၯလဲဢ္. စံးဆဿ - ပတမၯအၯမ့ဢ္ဘဢ္.

ယလဲၯနဿ္ဟူ အၯမ့ဢ္တခါဖဲလဲဢ္. မ့ဿ္ဒဢ္ယနဿ္အတဿ္ကမဢ္လီၯ. အ၀ဲတမၯက်ဲလဿၯဘဢ္. မၯဖဲအသး ဒီးမၯမဲာ္ဆွးယၯလီၯ. လဿအဃိ ယကဲထီဢ္ ပွၯမၯတရီတပါ တဿ္ဘူဢ္တဿ္ဘါလီၯ.

မၯကဒီးလဿခံတဘ်ီ -
ဖဲပမၯလိသးစဿ္ တဿ္မၯလိ လဿ၀့ဿ္လူဿ္ပ်ဲဿ္ပဒိဢ္ကႜိအခါ၊ ယဂဲၯထဿဢ္ဂီၯဒီး လဲၯလီၯဆူ တဿ္ဖီလာ္၀ံၯ ဟဲက့ၯထီဢ္လီၯ. ကိးဘ်ီကိးဘ်ီ ယသး၀ံဢ္တဿ္ထီကတဿဿ္ ကစဿ္ယြၯဧဿလီၯ. တဿ္တဂီၯန့ဢ္ ယသြံဢ္ဖွံ တစဲးအဃိဧါ ယတဲတဘဢ္ဘဢ္. ယတသး၀ံဢ္ တဿ္ထီကတဿဿ္ကစဿ္ယြၯဧဿဘဢ္. ယလဲၯသး၀ံဢ္ ပယီၯ တဿ္သး၀ံဢ္ မကီးမကးတယုဿ္၊ ႏုာ္လီၯဆူဒဿးပူၯ ဒီးသး၀ံဢ္ဖးဒိဢ္ -

ေရႊက်ီးညိဳလာၿပီး - တုနဲ႔နဲ႔တဲ့နဲ႔နဲ႔ေတာင္

သရဢ္တဂၯကြဿ္ထီဢ္ယမဲာ္၊ ဖွိဢ္ထီဢ္အစုဒုးနဲဢ္ပႜးယၯလဿပွၯဘါယြၯ
ဟဿဢ္အဿဢ္၊ ယနဿ္မၯကဒီးကးလံ၊ ပွၯဘါယြၯ၀ံၯ၊ ပွၯနံၯဘဢ္ယၯ၊ ယကဲထီဢ္လဿတၯအုးလီၯ. ယမၯ တရီတပါကဒီး တဿ္ဘူဢ္တဿ္ဘါလံ.

(၂) နဿ္တအဿဆွဿပွၯဆူ တဿ္သံအိဢ္အလီဿ္သ့
ယစံဢ္တဲၯတဲလီၯ တဿ္လဿ၀့ဿ္ဆ့းကႜံတဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ (ကႜးအ့) က၀ီၯ၀ံၯ ပက့ၯဆူဟံဢ္အခါ ယထံဢ္ပွၯဃ့ဿ္ တထီဃ့ဿ္တလီၯလီၯ. ပွၯက့ၯသကိးဒီးယၯ တဖဢ္ ခါခ်႕ထီဢ္အခီဢ္လီၯ. ယတပာ္သူဢ္ပာ္သး ဘဢ္.

တစိဿ္ဖိ၊ သရဢ္မုဢ္လူၯဒံ လဿယကိးလဿဒ့မုဢ္ (ကီဿ္ပိာ္မုဢ္ကရဿအပွၯပဿၯစ့) ဟဲဆူယအိဢ္ခ်႕ခ်႕ဒီးစံး၊ စီဧဿ၊ တဿ္ခံးလီၯတဿ္ဖးဒိဢ္သဿဖ်ဿဢ္သီဢ္ တဘဿးန႔ဢ္ နတနဿ္ဟူဧဲဢ္.

ယစံး - ဟဿဢ္အဿ တနဿ္ဟူဘဢ္. ဂ့ၯတမႜိလဿယတနဿ္ဟူအဃိ ယတပ်ံၯတဖုးတဿ္နီတမံၯဘဢ္.

ဒ့မုဢ္စံး - ခါခ်႕ထီဢ္နခီဢ္တစဲး ယအိဢ္ယဆိကမိဢ္၊ အီ၊ တဿ္လဿပနဿ္တအဿအံၯ ပဘဢ္ပလီဿ္ပသး ဒိဢ္မးလီၯ. ပနဿ္ဟူႀကီတဿ္ဒီး မၯတရီတပါဘဢ္ တဿ္ဘူဢ္တဿ္ဘါ ဒီး ဆွဿပွၯဆူ တဿ္သံအလီဿ္သ့လီၯ. တဿ္လီၯပ်ံၯဒိဢ္န႔ဿ္ နီဿ္ခိအတဿ္နဿ္တအဿ မ့ဿ္သးအတဿ္နဿ္တအဿလီၯ.

(၁) သးအတဿ္နဿ္တအဿ တနဿ္ဟူယြၯအတဿ္ကတိၯဘဢ္. တနဿ္ဟူသးစီဆွံ အတဿ္ကိးဘဢ္. နဿ္ဟူဒဢ္ ဟီဢ္ခိဢ္အတဿ္ကတိၯ တဆးက်းဒးသ့လီၯ. မၯတရီတပါယြၯဒီး အတဿ္အုဢ္က့ၯခီဢ္က့ၯသ့လီၯ.
(၂) သးအတဿ္နဿ္တအဿ ကမၯကိၯအသး၊ ကဆွဿအီၯဆူ တဿ္သံလီၯထူလီၯယိာ္ န႔ဢ္တသ့ဢ္ညါ၀ဲဘဢ္. ပွၯအိဢ္ဒီးအနဿ္ မ္အနဿ္ဟူတဿ္တက့ဿ္. ယနီဿ္ခိ ယနဿ္မ့ဿ္တအဿနာ္က့၊ မ္ယြၯမၯစဿၯဒံးယၯ ဒ္သိး ယသးအနဿ္သုတတအဿ တဂ့ၯန႔ဢ္တက့ဿ္.


ယပ်ံၯဖုးလဿယကသံအဂ့ဿ္

ယြၯအဘ်ဳးအဃိ၊ ယသးသမူတစိၯအံၯ၊ ယခိဢ္တမူၯနီတဘ်ီဘဢ္. တဿ္လဿယမူၯန႔ဢ္ မ့ဿ္ဒဢ္ ယအီဢ္သဘ်ဳဢ္ မူၯလီၯ. မ့မ့ဿ္ မူၯလဿတဿ္ဆါအဃိ တအိဢ္နီတဘ်ီဘဢ္.

ဘဢ္ဆဢ္ဒီး ဖဲယသးပွဲၯထီဢ္ ၈၅ နံဢ္ တနံဢ္ညါအံၯန႔ဢ္ ယစးထီဢ္မူၯ အဆိကတဿဿ္တဘ်ီဒီး ကသံဢ္ သရဢ္မၯကြဿ္ဒီး စံး၀ဲလဿယသြံဢ္သဖွိ High Blood Pressure လီၯ. လဿခံ မူၯကဒီးတဘ်ီဒီး ကသံဢ္ သရဢ္စံးကးလဿ မ့ဿ္သြံဢ္ဂံဿ္စဿ္ Low Blood Pressure လီၯ. ပွၯလဿတမူၯနီတဘ်ီဘဢ္တဂၯ မူၯသ့ ညီခံကလုာ္လဿာ္လီၯ.

တဂီၯတခီဢ္ဖဲယဖုသံနီဢ္န႔ဢ္၊ တဿ္မၯအသးဒ္ တဿ္ကိဿ္လဿၯလဿၯ ဟဲထီဢ္ထူတလ့ဢ္အသးဆူ ယသး၊ ၀ံၯထီဢ္ဆူယခိဢ္လီၯဂာ္ဒ္ တဿ္ခံးဖးဒိဢ္လီၯဘဢ္ယၯအသိး လီၯ. တဿ္ဒ္အံၯသိး ယတဘဢ္ဘူ နီတဘ်ီ ဘဢ္.

တဿ္ဆိကမိဢ္အိဢ္ထီဢ္ လဿယသးပူၯ၊ တဿ္အံၯမ့ဿ္ယကဘဢ္ ကလံၯဖႜး တဿ္ဆါဧါ. မ့တမ့ဿ္၊ မ့ဿ္ယကသံ သတူဿ္ကလာ္အပနီဢ္ဧါ၊ ဒီးယပ်ံၯထီဢ္တဿ္တစဲးလီၯ. ယတသ့ဢ္နီဢ္ကိးယဖိယမါဘဢ္. မ့မ့ဿ္ တဿ္လဿ ယသ့ဢ္နီဢ္တမံၯမ့ဿ္ယစံး၊ ကစဿ္ဧဿ၊ မ့ဿ္နကကိးယၯခဲအံၯဧါ. ဒီးတဘ်ီဃီ ယဃ့တဿ္ခံမံၯလီၯ.

(၁) ကစဿ္ဧဿ၊ နမ့ဿ္ကိးယၯခဲအံၯန႔ဢ္၊ ပ်ဿ္ကြံာ္ယတဿ္ဒဲးဘးခဲလဿာ္ခဲဆ့ တက့ဿ္.
(၂) နမ့ဿ္ကိးယၯခဲအံၯန႔ဢ္၊ ဖီဢ္ဃာ္ယၯက်ဿၯက်ဿၯတက့ဿ္. တဘဢ္တဿၯကြံာ္ယၯတဂ့ၯ. ယဲဒု ယတပ်ဿ္နၯဘဢ္. ဖီဢ္ဃာ္ယၯ၊ ကစဿ္ဧဿ၊ ဖီဢ္ဃာ္ယၯဖဲန႔ဢ္၊ တဿ္သးမုာ္ဟဲႏုာ္လဿယပူၯ၊ ယတဿ္ပ်ံၯတဿ္ ဖုးဟါမဿ္ကြံာ္၊ ဒီးယအိဢ္ခိးယကသံဧါ န႔ဢ္လီၯ. ဘဢ္ဆဢ္ယတသံဒံးကီးဘဢ္.

ကယီကယီ၊ တဿ္ခံးတခါၿပါထီဢ္ကြံာ္၊ တဿ္ကပီၯဟဲႏုာ္လီၯက့ၯ တစဲးဘဢ္တစဲး၊ ယစုခံခီစွီၯတံာ္ဃာ္ အသးလဿ ယက်ဲးစဿးဖီဢ္ဃာ္ယြၯအဃိဧါ. တဲတဘဢ္ဘဢ္. ယထံဢ္ယဖိမုဢ္ဖိခြါဆဿထဿဢ္လဿယကပၯ ဒီးသံကြဿ္ - ပါပါ နဘဢ္မႏုၯလဲဢ္.

ဒီးယစံး ၊ လဲၯဆွဿယၯဆူဒီးကထဿဢ္မ့ရယဿဢ္အအိဢ္တက့ဿ္. ဒီးယဖိခြါလဲၯဆွဿယၯ၊ ဒီးကသံဢ္သရဢ္ မုဢ္ ဆဲးန႔ဿ္ယၯကသံဢ္ခံဖ်ဿဢ္ဒီး ဟ့ဢ္လီၯယၯလဿ ကသံဢ္ဖီဢ္တဖဢ္၊ တဟံးန႔ဿ္အပွ႔ၯနီတဘ့ဢ္ဘဢ္.

ယအိဢ္မုာ္ထီဢ္က့ၯလဿ ကသံဢ္သရဢ္မုဢ္ အတဿ္မၯစဿၯယၯအဃိလီၯ.

တဿ္ဆိကမိဢ္ထီဢ္လဿယပူၯ -
ယသံသတူဿ္ကလာ္သ့လီၯ. မ့ဿ္လဿယနီဢ္ဒံးယသးတစဲးအဃိ ယဃ့တဿ္လဿယြၯခ်ဳးဒံးလီၯ. ယမ့ဿ္ တနီဢ္ယသးတခီ ယကမၯဒ္လဲဢ္. အိ၊ ကိးဆဿကတီဿ္ဒဲး ဖဲယနီဢ္ယသးအံၯ၊ ယကသ့စံး -

ကစဿ္ဧဿ၊ ပ်ဿ္ယတဿ္ဒဲးဘးခဲလဿာ္တက့ဿ္.
ကစဿ္ဧဿ၊ ဟံးဃာ္ယၯက်ဿၯက်ဿၯတက့ဿ္.

တဿ္မၯစဿၯလဿတဿ္အိဢ္မူလဿ ခံကတဿဿ္မုဿ္နံၯတဖဢ္ တက့ဿ္. ယတစဲၯခံဒံးဘဢ္. ယြၯဟ့ဢ္ဒံးယၯ တဿ္ဆဿကတီဿ္လဿ ယကဘွီက့ယသးဒံး၊ ရိလဲဧဿ၊ သ့ဢ္နီဢ္၊ နၾကဿးဒိးဘဢ္သိလ့ဢ္ဖါ၀ါ ဒီးသရဢ္ဒိဢ္ မူလဿဿ္ဘဢ္ဆဢ္ နတၾကဿးအဃိ နတဒိးဘဢ္ဘဢ္န႔ဢ္တက့ဿ္.

ရိလဲဧဿ၊ သ့ဢ္နီဢ္နဟံဢ္လာ္အဿလဿ တဿ္တ့နဿ္နၯတဘ်ီန႔ဢ္တက့ဿ္. နကအိဢ္ဒဢ္တီၯအ၀ဲန႔ဢ္ ထီဘိလီၯဧါ.

(ခိးကြဿ္လဿ္ အကူာ္ - ၁၃)

မ္ယြၯဆိဢ္ဂ့ၯပွၯဖးလံာ္ဖိကိးဂၯဒဲးတက့ဿ္....

Posted in: ဖုရိလဲအတဿ္လဲၯခီဖ်ိတဖဢ္