မၯလိတဿ္လဿကိဢ္သဢ္ဖႜဴဢ္တီၯထီကႜိ ဒီးယူဒၯသဢ္ခီလ့ဢ္ကႜိ (သရဢ္မူလဿဿ္သဲ အတဿ္လဲၯခီဖ်ိတဖဢ္ - ၂)

(၁၉၂၀-၁၉၂၇)
ယဖ်ိထီဢ္ ၇ တီၯ၊ ဒီးလဲၯမၯလိဖ်ိအတီၯ ၁၀ လဿကိဢ္သဢ္ဖႜဴဢ္ကႜိ၀့ဿ္ပသံဢ္လီၯ. တခ်ဳးယလဲၯ၊ ယပဿ္ပွ႔ၯ န႔ဿ္ယၯတလါထးဘူဒီးဆံးတဖ်ဿဢ္၊ ယဖဿႏုာ္ယကူယသိးစွၯဘ့ဢ္၊ ဒီးလဲၯလဿလ့ဢ္မ့ဢ္အူအခါ၊ ယသကိး တဂၯပာ္လီၯဘဢ္အတလါဃဿဖးဒိဢ္တဖ်ဿဢ္လဿ ယတလါအဖီခိဢ္၊ ယတလါဘံဢ္ဘဢ္အသး၊ ယဘဢ္ကိး က့ၯယတလါလဿ မႏုၯလဲဢ္ယတဲတဘဢ္ဘဢ္. ယပဿ္မၯသကိးတဿ္ဒီးမံးရွဿဢ္နရံဢ္သရဢ္ဟါရံဢ္၊ န႔ဿ္ဘဢ္ တလါ ၄၀ ဘးဘဢ္ဆွဿ၀ဲအဖိ ၅ ဂၯလဿကႜိလဿတဿ္ဃံးတဿ္စ့ၯအပူၯလီၯ. ယဲတခီယလဲၯအိဢ္ကႜိ၊ ယထံဢ္ ယသကိး ဟဲလဿဟီကတး၊ သဢ္ယဢ္၀တံဢ္၊ ညီဢ္လ့ပ့ဢ္၊ ရွႊဢ္ကႜ႔ဢ္ ပွၯဆွဿန႔ဿ္အီၯစ့၊ မုဿ္ဆါခီန႔ဢ္ ပွ႔ၯအိပွ႔ၯအီဢ္တဿ္၊ မ့မ့ဿ္ယၯဒီးယသကိးလဿတီအူတဂၯ၊ ပွၯတဆွဿန႔ဿ္ပွၯစ့အဃိ၊ မုဿ္ဆါခီ ၁၂ နဢ္ရံဢ္၊ ပအိထံ၀ံၯပမံလီၯလဿပလီဿ္လီၯ. ပွဲၯထီဢ္ ၃ လါယကြဲးတဲယပဿ္၊ ပဿ္ဧဿ၊ နဆွဿယၯလဿကႜိဆွဿကီးယၯ ဂ့ၯဂ့ၯတစဲး၊ ဆွဿန႔ဿ္ကီးယၯစ့လဿမုဿ္ဆါခီ ယကပွ႔ၯအီဢ္ဘဢ္တဿ္ဒ္ယသကိးတဖဢ္တဘီ၊ ယပဿ္ဆွဿန႔ဿ္ ယၯစ့ ၆ ဘး၊ ယသကိးတရဿနံၯဘဢ္ယၯ၊ တဲ၀ဲနပဿ္တဂၯဆွဿန႔ဿ္နၯစ့ တမ့ဿ္ကိး ၅ ဘး၊ တမ့ဿ္ကီး ၁၀ ဘး၊ ဆွဿ၀ဲ ၆ ဘးလီၯနံၯကီးလီၯ. ယကြဲးတဲယပဿ္လဿကဆွဿန႔ဿ္ယၯ ၁၀ ဘး၊ မ့တမ့ဿ္ပွၯနံၯဘဢ္ယၯ လီၯ. လဿခံတဘ်ီ ယပဿ္ဆွဿန႔ဿ္ယၯ ၇ ဘး၊ ယသကိးတရဿတဲကဒီးယၯ၊ နပဿ္တဂၯဆွဿန႔ဿ္နၯစ့ ၆ ဘး၊ ၇ ဘး၊ တမႜိတပါဘဢ္ပွၯလီၯ. ယကြဲးတဲကဒီးယပဿ္၊ နဆွဿအါထီဢ္ ၁ ဘးတမ့ဿ္ဒံးက်ဲဘဢ္. ဆွဿန႔ဿ္ယၯ ၁၀ ဘးတီတီ၊ မ့တမ့ဿ္ယသကိးနံၯဘဢ္ယၯဧဲဢ္. ယပဿ္ကြဲးတဲယၯ၊ ဖိခြါဧဿ၊ ယအဲဢ္ဒိးဆွဿန႔ဿ္နၯ ၁၀ ဘးနာ္သက့ ယဘဢ္လဿာ္ဒံးလဿ နပုဿ္ ၄ ဂၯအိဢ္ကႜိအဃိပဿ္ဆွဿသ့ဒဢ္ပွဲၯန႔ဢ္လီၯ.

ကႜိပ်ဿ္ယက့ၯတုၯ ဟံဢ္ယပဿ္တဲယၯဖိခြါဧဿ၊ နမၯလိ ၈ တီၯ အဃိပဿ္မၯန႔ဿ္နၯမံးရွဿဢ္နရံဢ္အကတဲဢ္ လီဿ္လံၯတဖ်ဿဢ္ မံလဿအဖီခိဢ္၊ ပဿ္ဖ်ိဒဢ္ ၅ တီၯအဃိ ကမံလဿတဿ္ဖီလာ္လီၯ. မုဿ္ဆ့ဢ္ထီဢ္ယပဿ္ တဲယၯ၊ နကလဲၯပိာ္ ယခံဆူဖႜါပူၯဧါ၊ ယအဿဢ္လီၯအီၯအိဢ္ဒီးတဿ္မုဿ္လဿ္လဿ ကပွ႔ၯဒုးအီဢ္ယၯ ခီးဆြဲ၊ ဒုးအိယၯထံခုဢ္ဖဢ္လူဢ္ဒဢ္၊ ဒီးယပိာ္ထီဢ္အခံလီၯ. အ၀ဲတခီမံးရွဿဢ္နရံဢ္ သရဢ္မဿအလဲၯဆူရူ၊ တဿ္ဆါဟံဢ္၊ ဆူလံာ္တဿး၊ ဘဢ္ပွ႔ၯန႔ဿ္အီၯတဿ္အံၯတဿ္ႏုၯအဃိ ယပိာ္အခံယံာ္ ၂ နဢ္ရံဢ္လံ၊ တအီဢ္ တအိဘဢ္ဒံးတဿ္နီတမံၯဒံးဘဢ္. ယသးဟးဂီၯလဿယပိာ္ကမဢ္ယပဿ္အခံအခါ၊ ယမဲာ္ခ်ံခံဖ်ဿဢ္ဘဢ္ဆူ ယပဿ္အခီဢ္ညါသး၊ ယထံဢ္လဿခီဢ္ဖံးတံးညာ္လဿအဒိး၀ဲန႔ဢ္ ညာ္ဒီးအခီဢ္ဆဢ္ဖိ ဖ်ိးထီဢ္၊ ယထံဢ္ဃီၯ တဘ်ီဃီယသးဘဢ္ဒိ လဿဒ္သိးယၯဒီးယပုဿ္ ၄ ဂၯကအိဢ္ဘဢ္ကႜိအဂီဿ္၊ အ၀ဲဘဢ္ဟးထီဢ္ဟးလီၯကိး မုဿ္နံၯ၊ အခီဢ္ဖံးညာ္နာ္သက့၊ ပွ႔ၯဒိး၀ဲအသီတန႔ဿ္ဘဢ္. အန႔ဢ္ဒီးယတဲယပဿ္၊ န၀ံတဿ္ပွဲၯထဿဢ္ခံဖ်ဿဢ္ ယက၀ံစဿၯနၯ၊ ယပဿ္တဲယၯ နဲနမၯလိ ၈ တီၯ၊ ပဿ္မၯလိဒဢ္ ၅ တီၯအဃိ၊ ပဿ္တဒုး၀ံနၯဘဢ္. ယဟံး န႔ဿ္ဆူဢ္လဿယပဿ္အအိဢ္ဒီး ၀ံစဿၯအီၯတဖ်ဿဢ္လီၯ. အ၀ဲတဲယၯဖိခြါဧဿ၊ ယတဿ္မၯ၀ံၯလံ၊ ယပွ႔ၯတဿ္ ၀ံၯ လံအိဢ္ဒဢ္ပကက့ၯလီၯ. နသါအီဢ္ခီးဆြဲဧါ၊ နသါအိဖဢ္လူဢ္ဒဢ္ ဧါ၊ ယတဲအီၯပဿ္ဧဿ၊ ယတအီဢ္တအိတဿ္ နီတမံၯဘဢ္. ပကက့ၯ. ယအီဢ္ယအိကလီၯဧါ၊ ခီဢ္ဆဢ္ခံဘိဖ်ိးထီဢ္၊ မ့ဿ္ဒဢ္ယပဿ္တူဿ္ဆါအသးလဿ ယကအိဢ္ဘဢ္ကႜိအဂီဿ္လီၯ. စးထီဢ္ဖဲန႔ဢ္ ယမၯလိတဿ္လဿတီၯကႜိ၊ ခီလ့ဢ္ကႜိ၊ လံာ္စီဆွံကႜိ၊ ယတကြဲး ဃ့ယပဿ္အစ့နီတဘ်ီဘဢ္. ဖဲအ၀ဲဟ့ဢ္ယၯအါဘဢ္ယၯတခီဒံးလီၯ. ယထံဢ္ယပဿ္အခီဢ္ဆဢ္ခံဘိဖ်ိးထီဢ္၊ ဆွဿယၯတဿ္ဆိကမိဢ္တုၯလဿသူဢ္လဿသး၊ ဒ္သိးပကန႔ဿ္ဘဢ္တဿ္အုဢ္က့ၯခီဢ္က့ၯအဂီဿ္၊ ကစဿ္ယ့ဢ္ရွဴး ဘဢ္ဟဲတူဿ္တဿ္တုၯဒဢ္လဲာ္ လဿထူဢ္စုညါလိၯန႔ဢ္လီၯ. အန႔ဢ္ဒီး ယစးထီဢ္သိဢ္လိတဿ္လဿ လံာ္စီဆွံ ကႜိ ဒီးန႔ဿ္ဘဢ္ယဘူးယလဲစ့ ၇၅ ဘးန႔ဢ္၊ ယစးထီဢ္မၯဘူဢ္ယတဿ္ဆံဆဲဢ္ပူတပူ လဿယကစဿ္ခရံာ္အဂီဿ္ တုၯခဲအံၯတစုလီၯ. ယပဿ္အဂီဿ္န႔ဢ္ အဆိကတဿဿ္ တလါယပွ႔ၯဆွဿန႔ဿ္အီၯခီဢ္ဖံးတဿ္ကံးညာ္၀ါဂ့ၯဂ့ၯ တစူဿ္၊ မ့မ့ဿ္ယမိဿ္န႔ဢ္ယဆွဿန႔ဿ္အီၯန႔ဢ္လုဢ္ဂ့ၯဂ့ၯတဘ့ဢ္၊ ဒီးအ၀ဲသ့ဢ္ဒိးထီဢ္ ကူထီဢ္၀ဲလဿမုဿ္အိဢ္ဘွံး နံၯ၊ ဒီးပွၯသံကြဿ္အီၯ၊ သုခီဢ္ဖံး သုနံဢ္ဂ့ၯဂ့ၯသုပွ႔ၯဘဢ္ဆံးအါလဲဢ္. တဲဆဿ၀ဲ၊ ယဖိခြါပွ႔ၯန႔ဿ္ပွၯလဿ အဘူး အလဲအခီဢ္ထံးတလါ ဆွဿန႔ဿ္ပွၯလီၯ. ယမၯဆဿယမိဿ္ယပဿ္အတဿ္ခီဢ္ဆါအသးလဿ ယဂီဿ္မ့မ့ဿ္ တဿ္ဆံးနာ္သက့၊ အ၀ဲသ့ဢ္သးမုာ္၀ဲဖးဒိဢ္အသိး၊ ကစဿ္ခရံာ္တူဿ္တဿ္လဿပဂီဿ္ ပမ့ဿ္မၯဆဿက့ၯအဘ်ဳး၊ ကသးခု၀ဲဆံးဒိဢ္လဲဢ္.

ယမၯလိတဿ္ ၃ နံဢ္လဿကိဢ္သဢ္ဖႜဴဢ္တီၯထီကႜိန႔ဢ္၊ ကႜိခိဢ္သရဢ္ခႜဳးဖိဟ့ဢ္ပွၯတဿ္တိာ္ထူ လုဿ္ဒိဢ္ပွ႔ၯဒိဢ္ ၂ ဘီလဿယသးပ့ၯနီဢ္တသ့ဘဢ္မ့ဿ္၀ဲ၊
၁. ပွၯမ့ဿ္နာ္နၯန႔ဢ္၊ ဒ္သိးနသုတလီၯတဲာ္လဿပွၯအတဿ္နာ္န႔ဿ္နၯ ပလီဿ္နသးတက့ဿ္.
၂. ပွၯမ့ဿ္တနာ္န႔ဿ္နၯန႔ဢ္၊ ဒ္သိးပွၯကနာ္န႔ဿ္နၯ၊ က်ဲးစဿးတက့ဿ္.
ဖဲယဖ်ိထီဢ္ တီၯ ၁၀ န႔ဢ္ လဿယဖ်ိအလဲးမးအပူၯကႜိခိဢ္ကြဲးတဿ္လဿယဂ့ဿ္ ၂ ဘီ၊
၁. အ၀ဲဖႜဲးလဿတဿ္ဂံဿ္တဿ္ဒြး၊
၂. အ၀ဲမ့ဿ္ပွၯလဿပနာ္န႔ဿ္အီၯသ့၊
ဖႜဲးလဿတဿ္ဂံဿ္တဿ္ဒြးတခါ တလီၯဆီလဿယဂီဿ္ဘဢ္. မ့မ့ဿ္ပွၯနာ္န႔ဿ္အီၯသ့တခါ၊ အဘ်ဳးအိဢ္ လဿယတဿ္ အိဢ္မူအပူၯဒိဢ္မးလီၯ.

ဖဲယထီဢ္ယူဒၯသဢ္ခီလ့ဢ္ကႜိန႔ဢ္၊ မ့ဿ္လဿကႜိဒုးအိဢ္ကလီယၯ ယတဟ့ဢ္ဘဢ္မ့ၯခးအဃိ၊ ယဘဢ္မၯတဿ္ လဿကႜိ၊ ဒီးသရဢ္ခဿရံဢ္မဿယမၯစဿၯအီၯလီၯ. အ၀ဲအတဿ္မၯအါ၊ ယပဲဢ္ပါ နာ္သက့၊ ယက်ဲးစဿးမၯဂ့ၯဂ့ၯ ဒီးအ၀ဲသးမံယၯ၊ အဃိ ကႜိအိးထီဢ္အသီတနံဢ္န႔ဢ္ အ၀ဲမဿယမၯစဿၯကဒီးအီၯလီၯ. ကႜိအိးထီဢ္ကဒီးအ သီတနံဢ္ အ၀ဲတဲယၯ၊ နပဲဢ္ပါနာ္သက့နမၯစဿၯယၯဂ့ၯဂ့ၯ၊ ယစံးဘ်ဳးနၯဒိဢ္မး၊ မ္ယြၯဆိဢ္ဂ့ၯနၯတက့ဿ္. မၯကဒီးဖဲယႏုာ္လီၯသီလံာ္စီဆွံကႜိန႔ဢ္၊ ကႜိခိဢ္သရဢ္မါရွဿဢ္ ဒီးမးမးမါရွဿဢ္ မဿစီၯဖံထဿဢ္လး လဿကြဿ္ထြဲ တဿ္ဖးလံာ္ဒဿး၊ ဒီးမဿယလဲၯဆူအဟံဢ္ကိးဂီၯဒဲး၊ ဟံးန႔ဿ္တဿ္ပရဿဒီးမဲးကစံတဖဢ္ လဿအဟံဢ္ဒီး လဲၯပာ္ လဿတဿ္ဖးလံာ္အဒဿးစပြဲခိဢ္လဿကႜိဖိကဖးလဿ မုဿ္ဆါခီန႔ဢ္လီၯ. အသီခါယမၯဂ့ၯကစီဒီ၊ ဘဢ္ဆဢ္ယ ထံဢ္လဿတဿ္ပရဿမဲးကစံတဖဢ္ အါတက့ဿ္မ့ဿ္ကိၯလၯက်ိာ္ဒီး ပွၯကႜိဖိတလဲၯဖးကဲဢ္ဆိးဘဢ္. အဃိ ယတလဲၯဟံးန႔ဿ္ ဘဢ္ဆဿဘဢ္ကတီဿ္ကိးဂီၯဒဲးဘဢ္. ယလဲၯဟံးန႔ဿ္ဒဢ္လဿမုဿ္ဆါခီ၊ ဒီးတဿ္န႔ဢ္ မးမး မါရွဿဢ္ပာ္သူဢ္ပာ္သး ယတသ့ဢ္ညါဘဢ္. တုၯကႜိအိးထီဢ္လဿခံတနံဢ္ သရဢ္မါရွဿဢ္ ကိးစီၯဖံထဿဢ္လး ဒီးယၯဒီးတဲ၀ဲ၊ တနံဢ္ညါအံၯ ဖံထဿဢ္ကကြဿ္ထြဲကဒီးတဿ္ဖးလံာ္အဒဿး၊ ဒီးမူလဿဿ္ကဟဲဟံးန႔ဿ္ကဒီး တဿ္ပရဿလဿဟံဢ္တက့ဿ္. တဘ်ီဃီ မးမးမါရွဿဢ္တဲထီဢ္၀ဲ၊ မူလဿဿ္မၯတဂ့ၯဘဢ္၊ တဟဲဟံး၀ဲဘဢ္ဆဿ ဘဢ္ကတီဿ္ဘဢ္အဃိ ပကမဿလဿကႜိဖိအဂၯတဂၯလီၯ. တဲ၀ဲဒ္န႔ဢ္တဘီ၊ ယသါကီၯအုဢ္ဘဢ္ယသး၊ ယထံဢ္လီၯယသးလဿ ယလီၯတဲာ္လဿတဿ္နာ္န႔ဿ္ယၯအလီဿ္လံ ယဃ့ကညးအီၯ၊ မးမးဧဿ၊ ၀ံသးစူၯ ဒုးမၯကဒီးယၯ ယမ့ဿ္တမၯဂ့ၯဂ့ၯ၊ ယတအိဢ္လဿၯလံာ္စီဆွံကႜိဘဢ္. ယတၾကဿးဒီးယြၯအတဿ္မၯဘဢ္. မးမးနံၯကမွံထီဢ္ဒီးစံးယၯ၊ မၯဂ့ၯဂ့ၯ၊ မၯဂ့ၯဂ့ၯ စးထီဢ္ဖဲန႔ဢ္ ယမၯဂ့ၯဂ့ၯဒီးတုၯနံဢ္ကတဿဿ္ မးမးတဲ ယၯ၊ ယသးခုလဿတနံဢ္အံၯနမၯ တဿ္ဂ့ၯမးလီၯ. စးထီဢ္ဖဲန႔ဢ္ယပာ္ဒိဢ္သရဢ္ခႜဳးဖိအတဿ္တိာ္ထူခံဘီ၊ ဒီးက်ဲး စဿးအိဢ္မူထြဲန႔ဢ္လီၯ.

ဖဲယႏုာ္လီၯခီလ့ဢ္ကႜိ တဿ္ဒိးစဲးလဿခံကတဿဿ္တဘ်ီန႔ဢ္၊ ယသးထိဢ္ဂဲၯယၯလဿ ယဘါထုကဖဢ္ဒ္အံၯ၊ ကစဿ္ယြၯဧဿ၊ နမ့ဿ္ထံဢ္လဿယမ့ဿ္ဖ်ိတဿ္ဒိးစဲးန႔ဢ္ ယတဿ္အိဢ္မူကကဲဘ်ဳးန႔ဿ္ယတဖ်ိတက့ဿ္န႔ဢ္၊ မၯစဿၯယၯဒ္သိးယကဖ်ိ တက့ဿ္. ဘဢ္ဆဢ္ နမ့ဿ္ထံဢ္လဿယမ့ဿ္တဖ်ိန႔ဢ္၊ ယတဿ္အိဢ္မူကကဲဘ်ဳးန႔ဿ္ယ ဖ်ိတက့ဿ္န႔ဢ္၊ ဖဲဒဢ္နသးလီၯ. ယတဖ်ိဘဢ္. ယသရဢ္ကႜိခိဢ္ထံဢ္လိာ္ယၯလဿက်ဲခိဢ္၊ ကြဿ္ယမဲာ္ဒီးတဲယၯ ဒ္အံၯ၊ နတဖ်ိတဿ္ဒီးစဲးန႔ဢ္ သးဟးဂီၯတဂ့ၯ. နတဖ်ိတဿ္ဒီးစဲးနာ္သက့၊ နသးသမူကဲထီဢ္လိဢ္ထီဢ္သ့ကစီ ဒီလီၯ. ပွၯတနီၯဖ်ိတဿ္ဒီးစဲးနာ္သက့၊ အသးသမူတကဲထီဢ္လိဢ္ထီဢ္ဘဢ္. ဒ္အ၀ဲတဲအသိးမ့ဿ္စဲဃဲၯလီၯ. ယတဖ်ိနာ္သက့၊ ယသးသမူကဲထီဢ္လိဢ္ထီဢ္ကစီဒီလီၯ. ယတံၯသကိးသရဢ္ခႜံးမီဢ္ ဖ်ိဒီးယထံဢ္လဿ အသးသမူကဲဘ်ဳး၊ ယဲယတဖ်ိနာ္သက့ ယသးသမူကဲဘ်ဳးစ့ဿ္ကီး၊ အ၀ဲအမါအိဢ္ယမါအိဢ္၊ အ၀ဲမၯယြၯ အတဿ္မၯ ယြၯသူအီၯ၊ ယဲယမၯဘဢ္ယြၯအတဿ္မၯယြၯသူယၯ စ့ဿ္ကီးလီၯဆီဒဢ္တဿ္လဿပွၯလဿအလီၯ တိဿ္ဒ္ယၯသ့ဢ္တဖဢ္အဂီဿ္လီၯ.

ခိးကြဿ္လဿ္ အကူာ္ ၃

Posted in: သရဢ္မူလဿဿ္သဲ အတဿ္လဲၯခီဖ်ိတဖဢ္