စီၯမူလဿဿ္မၯလိလံာ္စီဆွံကႜိ (၁၉၂၇-၃၁) (သရဢ္မူလဿဿ္သဲ အတဿ္လဲၯခီဖ်ိတဖဢ္ - ၃)

ဖဲယႏုာ္လီၯလံာ္စီဆွံကႜိန႔ဢ္၊ ယလဲလိာ္က့ၯယမံၯလဿစီၯရွ႔ဢ္ဆူစီၯမူလဿဿ္ဒ္ယကြဲးဖ်ါလဿ တဿ္ကတိၯလဿ ညါအသိးန႔ဢ္လီၯ. အ့စ့ဢ္ကိၯလၯလံာ္စီဆွံကႜိကဲထီဢ္အသးဒ္အံၯလီၯ. လဿယူဒၯသဢ္ခီလ့ဢ္ကႜိန႔ဢ္ ပွၯသး စဿ္ ၃ ဂၯ၊ ပယီၯကႜီဢ္သဲးကႜံ၊ စီၯဖံထဿဢ္လး၊ ဒီးစီၯရွ႔ဢ္ (ကဲထီဢ္က့ၯစီၯမူလဿဿ္) အသးအိဢ္မၯလိလံာ္လဿ ကိၯလၯက်ိာ္အဃိ၊ သါကလဲၯ၀ဲဆူကိၯလၯသူကီဿ္၀့ဿ္စံဢ္ရဲဖူလံာ္စီဆွံကႜိ လဿသရဢ္ခ့ရ့ဢ္ဒုးကဲထီဢ္န႔ဢ္ လီၯ. ဘဢ္ဆဢ္ မံးရွဿဢ္နရံဢ္ သရဢ္၊ မးမး၊ လဿကီဿ္ပယီၯတဖဢ္ တဲပသကိး ၃ ဂၯန႔ဢ္လဿ သါကဒုးအိဢ္ ထီဢ္ကိၯလၯလံာ္စီဆွံကႜိလဿပဂီဿ္၊ အဃိ ဖဲ ၁၉၂၇ နံဢ္၊ ပစးထီဢ္မၯလိဒီးပဖ်ိထီဢ္လဿ ၁၉၃၁ နံဢ္လီၯ. ပွၯလဿအသိဢ္လိပွၯတခီမ့ဿ္ထဲမံးရွဿဢ္နရံဢ္၊ မးမး၊ တဖဢ္အိဢ္၀ဲ ၁၅ ဂၯညါလီၯ. ပွၯလဿသိဢ္လိပွၯအက်ါ ပဘဢ္ဘ်ဳးလီၯဆီလဿသရဢ္ဒါယဿဿ္၊ မ့ဿ္ပွၯလဿအသးဆူဢ္မၯတဿ္သးခုကစီဢ္အဃိ၊ ဖဲပအိဢ္ကႜိ ၄ နံဢ္ အတီဿ္ပူၯဒုးအိဢ္ထီဢ္၀ဲခဲဢ္ဖ့၊ ဒီးယဟးမၯသကိးဘဢ္ခဲဢ္ဖ့ကီဿ္ပယီၯဒီဘ့ဢ္ဃဢ္ဃဢ္၊ ဒီးပလဲၯစ့ဿ္ကီးဆူ ကိၯလၯသူကီဿ္ ၃ ဘ်ီ၊ တဘ်ီယံာ္ ၂ လါ၊ ဆူယူဢ္တရဢ္ကီဿ္ (ကီဿ္ကႜီဢ္တဲဢ္) ၂ ဘ်ီ၊ ဆူစ့ကဖူ၊ အ့ဢ္ဒိဢ္ နံရွါတဘ်ီ၊ ပစံဢ္တဲၯတဲလီၯတဿ္၊ အုဢ္ပသး၊ သး၀ံဢ္တဿ္၊ ဒုးနဲဢ္တဿ္ဒိတဿ္တဲာ္၊ ပမ့ဿ္ကႜိဖိနာ္က့ ပမၯဖဲ တဿ္သ့အိဢ္ဒီးပွၯ လဿတဿ္သူဢ္ဆူဢ္သးဆူဢ္သူဢ္ဖွံသးညီပူၯ၊ ယြၯသူပွၯလီၯကမဿကမဢ္ကစီဒီလီၯ.

ယသးအိဢ္ပာ္ဖ်ါ တဿ္မၯအသးဒီးပသကိး ၃ ဂၯ ခံခါ၊ ဖဲပအိဢ္လံာ္စီဆွံကႜိအခါ၊ လဿပသးပ့ၯနီဢ္တသ့၊ တခါဖဲပမၯလိသီတဿ္၊ ဒီးတခါဖဲပကဖ်ိထီဢ္န႔ဢ္လီၯ. ဖဲပႏုာ္လီၯမၯလိသီတဿ္အခါ၊ သရဢ္ဒါယဿဢ္ တဲသကိး ၃ ဂၯဒ္အံၯ၊ ယသးခုဒိဢ္မးဒီးမုဿ္လဿ္လဿ သုကကဲထီဢ္၀ဲ ပွၯမၯယြၯအတဿ္လုဿ္ဒိဢ္ပွ႔ၯ ဒိဢ္ တဖဢ္အဃိ မၯလိတဿ္ဆူဢ္ဆူဢ္ဒီးမၯစ့ဿ္ကီးတဿ္သးခုကစီဢ္အတဿ္မၯတက့ဿ္. ပမၯလိတဿ္တခ်ဳးပွဲၯထီဢ္ ၁ လါ၊ အ၀ဲမဿ ပသကိး ၃ ဂၯလဲၯဆူခိ သ၀ီတဖ်ဿဢ္၊ လဲၯမၯတဿ္သးခုကစီဢ္၊ လဲၯလဿမုဿ္ယဲဿ္နံၯဟါခီ ဒီးဟဲက့ၯ မုဿ္နံၯပူၯဂီၯခီ၊ ဒီးထီဢ္မၯလိတဿ္လဿအစုပူၯ မုဿ္ဃ့ဿ္လီၯတနဢ္ရံဢ္လီၯ. ပဖးလံာ္လဿအ၀ဲမဿ ပဖးန႔ဢ္ တခ်ဳးအါဘဢ္အဃိ၊ အ၀ဲသံကြဿ္ပွၯပစံးဆဿတဘဢ္အါဘဢ္. အမဲာ္တမုာ္တဲပွၯ၊ ယမဿသုဖး၊ သုတဖးထဲသိးသုၾကဿးဖးအဃိ၊ အ၀ဲကြဿ္ပွၯ သုကဲထီဢ္ပွၯလုဿ္ဒိဢ္ပွ႔ၯဒိဢ္တသ့ဘဢ္. က့ၯဘိဢ္ထီဢ္သု လီဿ္မံဒီးက့ၯဆူသုဟံဢ္တက့ဿ္. အ၀ဲက့ၯထီဢ္ဆူဟံဢ္ဖီခိဢ္၊ ပသကိး ၃ ဂၯ ပက့ၯဆူပဒဿး၊ ပတကတိၯ တဿ္နီတဘီဘဢ္. အိဢ္တစိဿ္ ယတဲဖံထဿဢ္လး သရဢ္ဟီက့ၯပွၯအဃိ၊ ပကဘိဢ္ထီဢ္ပတဿ္ဖိတဿ္လံၯ၊ ပကက့ၯဆူပဟံဢ္. အ၀ဲတဲယၯ၊ ပက့ၯတုၯပွၯမ့ဿ္သံကြဿ္ပွၯသုဟဲက့ၯ ဘဢ္မႏုၯလဲဢ္၊ ပမ့ဿ္တဲလဿ ပမၯ လံာ္တဘဢ္သရဢ္ဟီက့ၯပွၯ တလီၯမဲာ္ဆွးဧဲဿ္. ယတဲအီၯမ့မ့ဿ္ဒ္န႔ဢ္ပဘဢ္မၯဒ္လဲဢ္ အ၀ဲတဲယၯ၊ ပကလဲၯ ဆူလာ္ဖးထံက်း လဿကရဿဿ္ခ်ဿ၊ ယကပွ႔ၯဒုးအိသုတဂၯတခြး၊ ၀ံၯပကဟဲက့ၯဖးလံာ္တုၯအဘဢ္ဂ့ၯဂ့ၯ ဒီးပကလဲၯဃ့ကညးသရဢ္လဿ ကသံကြဿ္ကဒီးပွၯတဘ်ီ ပစံးဆဿမ့ဿ္တဘဢ္ပကက့ၯလီၯ. ပမၯဒ္အတဿ္ ဟ့ဢ္ကူဢ္အသိး။ ဒီးမုဿ္ထီဢ္ပလဲၯဆူသရဢ္အဟံဢ္ဖီလာ္၊ ပမၯသီဢ္ပကလုဿ္ဒ္သိးကသ့ဢ္ညါလဿပဟဲ လီၯ. အိဢ္တစိဿ္၊ သရဢ္ဟဲလီၯ၊ ဒီးလဲၯဆ့ဢ္နီၯလဿအလီဿ္ဆ့ဢ္နီၯလီၯ. ပ၀ဲ ၃ ဂၯ ပလဲၯဆဿထဿဢ္လဿ အလီဿ္ဆ့ဢ္နီၯကပၯ၊ အ၀ဲသံကြဿ္ပွၯ၊ သုဟဲမၯမႏုၯလဲဢ္. ပတဲအီၯ၊ ပဖးနလံာ္၀ံၯလံ၊ ၀ံသးစူၯသံကြဿ္ပွၯ ပစံးဆဿမ့ဿ္တဘဢ္၊ ပကက့ၯဆူပဟံဢ္လီၯ. အ၀ဲမဿပဆ့ဢ္နီၯ၊ ဘါထုကဖဢ္၀ံၯဒီးသံကြဿ္ပွၯတဂၯ၀ံၯတဂၯ ပစံးဆဿဘဢ္ဂ့ၯဂ့ၯလီၯ. အ၀ဲတဲပွၯခဲမဟါ ဟဲဆူယဟံဢ္တက့ဿ္. ပဟဲက့ၯပတဲလိာ္ပသး၊ မ့ဿ္ကမၯပွၯဒ္ လဲဢ္. ဟါခီပလဲၯဆူအဟံဢ္၊ ကြဲက့ၯ၀ဲပကလၯခီဖ်ိဒုးအီဢ္ပွၯအါစျခံလဿခြးဖးဒိဢ္ အပူၯဒီးကိဢ္ခ့း၊ ပအီဢ္ အီၯပနီဿ္ခိဒီးပသးခုဢ္လီၯန႔ဢ္လီၯ. အ၀ဲဘါထုကဖဢ္လဿပဂီဿ္၊ ဒီးပဟဲက့ၯဆူပဒဿးပွဲၯဒီးတဿ္သးခု အိဢ္ဒီး တဿ္ပာ္လီၯပသးလဿပကမၯလိတဿ္ဆူဢ္ဆူဢ္လီၯ.

အဂၯတခါ၊ ပသကိး ၃ ဂၯ၊ ပမၯလိတဿ္ ၄ နံဢ္ပွဲၯထီဢ္၊ ခဲမုဿ္ဆ့ဢ္မ့ဿ္မုဿ္အိဢ္ဘွံးနံၯ ကအိဢ္ဒီးပတဿ္ဖ်ိကႜိ အတဿ္ရဲဢ္တဿ္က်ဲၯအဃိ၊ ပသးခုလီၯ. ဟါအ၀ဲန႔ဢ္ ပကတိၯနံၯကတိၯအ့သကိးတဿ္ဒီး ကႜိဖိအဂၯတဖဢ္ တုၯလဿ ၁၁ နဢ္ရံဢ္၊ ဒီးဖဲပသါကမံန႔ဢ္၊ ပသကိး ၃ ဂၯပထုးလီၯပပ့ဿ္ပီၯတန႔ဿ္ဘဢ္. ပနာ္လဿ ပွၯတဂၯ ဂၯကစဿဿ္ကဒါပပ့ဿ္ပီၯလီၯ. ပကတိၯနံၯကတိၯအ့ဒီးမၯဘဢ္က့ၯပပ့ဿ္ပီၯ၀ံၯ ပမံလီၯ. လဿမုဿ္နၯခီ ၂ နဢ္ရံဢ္၊ ပွၯတဂၯလူပသကိး ၃ ဂၯလဿထံ၊ ပပ့ဿ္ပီၯပယဢ္လုး ပခိဢ္ဘဢ္စီဢ္၊ ပဖုးသံပ်ီဿ္သံလီၯ. ပခြဲးကဲၯ ထီဢ္လီမ့ဢ္အူ၊ ဒီးကႜိဖိအဂၯတဖဢ္ဟဲကြဿ္ကီပွၯလီၯ. ပ၀ဲ ၃ ဂၯတခီ၊ ပဘ့ဢ္လီၯပပ့ဿ္ပီၯ၊ ပပာ္ကြံာ္ပယဢ္ လုး ကထြါပခိဢ္အခါ ပနံၯသကိးလီၯ. ယသံကြဿ္ပယီၯ မိစဲးအီဢ္သြ႔ဢ္ လဿအမၯလိ စပဲဢ္ရွဲဢ္န႔ဢ္၊ ပွၯစဿက ဒါ ပပ့ဿ္ပီၯ၊ ပွၯလူပွၯလဿထံန႔ဢ္မ့ဿ္နၯဧါ. တမ့ဿ္ဧဲၯ. အ၀ဲနံၯဒီးတဲ၀ဲ၊ မ့ဿ္ယၯနဲဢ္. ယမၯကြဿ္သုသးသဲးသဲး လီၯ. သုဒိးစဲးလံာ္ဖ်ိအဃိ၊ ခဲမုဿ္ဆ့ဢ္ကႜိခိဢ္ကဟ့ဢ္သု လဲးမးလဿသုဖ်ိ (B Th.) လံ၊ ဒီးသုကမၯယြၯ အတဿ္မၯလီၯ. ယဲတခီယဒိးစဲးကြဿ္သုတဿ္ပာ္သူဢ္ပာ္သး၊ သုသကဲးပ၀းလဿသုၾကဿးဒီးယြၯအတဿ္မၯ တၾကဿးလဲဢ္. ဒီးမ့ဿ္လဿသုတသးဒိဢ္ကဒူးကဒ့ဢ္ဘဢ္၊ မ့မ့ဿ္သုပာ္သုသးဂ့ၯကစီဒီအဃိ၊ သုဖ်ိယတဿ္ဒိးစဲး လံ၊ သုၾကဿး၀ဲဘဢ္၀ဲလဿ ခဲမုဿ္ဆ့ဢ္သုကဟံးန႔ဿ္ (B Th.) လဲးမးလီၯ. မိစဲး၊ အီဢ္သြ႔ဢ္၊ ဒိးစဲးပသကဲးပ၀း ပတဿ္ပာ္သူဢ္ပာ္သးလဿပၾကဿးတၾကဿးမၯယြၯအတဿ္တဘ်ီန႔ဢ္၊ မ့ဿ္တဿ္မၯလိဖးဒိဢ္လဿယဂီဿ္ လဿယတသး ပ့ၯနီဢ္နီတဘ်ီဘဢ္န႔ဢ္လီၯ.

ခိးကြဿ္လဿ္အကူာ္ ၄

Posted in: သရဢ္မူလဿဿ္သဲ အတဿ္လဲၯခီဖ်ိတဖဢ္