တဿ္လဲၯထီဢ္ဆူလါအပူၯ အကတီဿ္လဿာ္လံ

ပကသ့ဢ္နီဢ္ထီဢ္က့ၯပ၀ဲလဿ ဟီဢ္ခိဢ္တဿ္ဒုးဖးဒိဢ္ခံဘ်ီတဘ်ီ ၀ံၯအလီဿ္ခံ မ့ဿ္တဿ္ဒုးခုဢ္ (cool war) အဆဿ ကတီဿ္၊ ထံကီဿ္လဿအလဲၯထီဢ္လဲၯထီ တ့ဿ္လံဒ္ ကီဿ္အမဲရကၯဒီး ကီဿ္ရဿရွဢ္တဖဢ္ တမ့ဿ္လဿၯတဿ္ ဒုးတဿ္ယၯ လိာ္သးလဿ စုက၀ဲၯဒီး သုးမုဿ္သံဢ္ဘိဘဢ္. မ့မ့ဿ္ တဿ္သႀတီၯလိာ္သးလဿ စဲအ့ဢ္အတဿ္သ့ တဿ္ဘဢ္. အတဿ္လဲၯထီဢ္လဲၯထီအဃိ ကိး၀ဲဒဢ္လဿ တဿ္ဒုးခုဢ္အဆဿကတီဿ္ န႔ဢ္လီၯ. တဿ္မၯတ့ဿ္အသး လဿအပူၯကြံာ္ အနံဢ္လြံဿ္ဆံ၊ ကီဿ္အမဲရကၯဒီး ကီဿ္ရဿရွါ၊ သႀတီၯလိာ္အသးလဿ မတၯကထီဢ္တုၯဆိလဿ လါအပူၯ မတၯကယီဿ္လီၯဘဢ္ဆိ လဿလါအပူၯလဲဢ္န႔ဢ္ အ၀ဲသ့ဢ္တဖဢ္ ဂဲၯလိာ္၀ဲ သပွဿ္ပွဿ္ဒ္ပသ့ဢ္ညါ ဘဢ္အသိး ကီဿ္အမဲရကၯ ကလဲၯတုၯဆိဒီး ယီဿ္လီၯဘဢ္၀ဲလဿ လါအပူၯအဆိကတဿဿ္ န႔ဢ္လီၯ. တကးဒံး
ဘဢ္ ဂဲၯလိာ္ဒံး၀ဲ တဘ်ဳးနံဢ္တဘ်ဳးလါ၊ တဘ်ဳးဘ်ီညါဒံးလီၯ. ဘဢ္ဆဢ္ဒီး တဿ္က်ဲးစဿးထီဢ္ဆူလါအပူၯ တဿ္တိာ္က်ဲၯတဖဢ္ အိဢ္ဘွ႔ဢ္အိဢ္ဘွီဢ္၀ဲ မ့မ့ဿ္အ၀ဲသ့ဢ္တဖဢ္ ဂုာ္က်ဲးစဿးလဿ ဃုကဒီး၀ဲက်ဲလဿ ကထီဢ္က ဒီးဆူ ႀကဳဿ္အၯရံ (Mar) (အဂၤ ါၿဂိဳလ္) လဿကထံဢ္ဘဢ္ထံ၊ ဒီးမ့ဿ္ထံဢ္န႔ဿ္ထံလဿ ႀကဳဿ္အၯရံအပူၯဒီး ပွၯကညီ လဲၯအိဢ္သ့တသ့ အဂ့ဿ္န႔ဢ္လီၯ.

ခ့ခါဆဿကတီဿ္ခဲအံၯ တဿ္ကတိၯလဿအဟံးန႔ဿ္ တဿ္လီဿ္လဲဿ္မးတဖ်ဿဢ္ န႔ဢ္မ့ဿ္၀ဲ အ့ထဿဢ္ဘႜဴ (Interview) လအဖုဢ္ပွၯဘႜဴပွၯ၊ ပွၯဘႜဴပွၯလဿ တဿ္ကူဢ္ဘဢ္ကူဢ္သ့ လဿမုဿ္က်ိၯ၀ဲၯကြာ္၊ လဿတဿ္အိဢ္ဆူဢ္အိဢ္ခ်႕ တဖဢ္ အိဢ္၀ဲဒဢ္ အကလုာ္ကလုာ္ န႔ဢ္လီၯ.

လဿအဘဢ္ဃးမူခိဢ္စးက၀းအဂ့ဿ္၊ တဿ္လဲၯထီဢ္လဲၯထီအိဢ္၀ဲဒဢ္ အဂ့ဿ္ တဿ္လဲၯထီဢ္ဆူလါအပူၯ၊ လဿမူဖ်ဿဢ္ အၯရံအပူၯ ပွၯကႜဿမန႔ဿ္ဖိအတဿ္ပရဿတဘ့ဢ္၊ စပါကဿလ္၊ ပွၯစဲအ့ဢ္ပွၯကူဢ္ဘဢ္ကူဢ္သ့ အမဲန႔ကႜဿဢ္၊ ကႜဲးစကိဢ္ ဘဢ္တဿ္ဘႜဴအီၯလဿ အဘဢ္ဃးဒီး တဿ္လဲၯထီဢ္ဆူလါအပူၯဒီး မူဖ်ဿဢ္အၯရံ အပူၯန႔ဢ္လီၯ.

သံကြဿ္ - တဿ္လဲၯထီဢ္ဆူလါအပူၯ အဆိကတဿဿ္တဘ်ီအိဢ္လံ၀ဲ အနံဢ္လြံဿ္ဆံဘ်ဲဢ္လံ. ဘဢ္မႏုၯ ကီဿ္အမဲ ရကၯနၯစၯ (NASA) တဿ္လဿအဘ်ဳးအဖွိဢ္တအိဢ္၊ တဿ္လဿအသးသမူ တအိဢ္၀ဲလဿ လါအပူၯန႔ဢ္ အ၀ဲသ့ဢ္ အဲဢ္ဒိးလဲၯထီဢ္၊ က့ၯထီဢ္ကဒီး၀ဲဆူ လါအပူၯန႔ဢ္လီၯ.

စံးဆဿ - အၯပိဢ္လိဢ္ ပွၯမူပ်ီဖိလဿ အလဲၯထီဢ္ဒီး ယီဿ္လီၯဘဢ္ ၀ဲဆူလါအပူၯန႔ဢ္ ယံာ္ဒဢ္ထဲ ခံသီဧိၯလီၯ. မ့ဿ္မး တဿ္လဲၯလဿ အခ်႕ဒံးခ်႕ဒူးတမံၯ န႔ဢ္လီၯ. မ့ဿ္္တုၯလဿ (၂၀၁၀ - ၂၀၂၀)၊ ပမ့ဿ္တုၯဆူ လါအပူၯဒီး ဆူညါ တဿ္ကက်ဲးစဿးထီဢ္ဆူမူဖ်ဿဢ္ အၯရံလဿ ပွၯမူပ်ီဖိလြံဿ္ဂၯ ကလဲၯ၀ဲန႔ဢ္ ကအိဢ္၀ဲဖးယံာ္လဿ အလါ တဖဢ္အလါအဃိ တဿ္ကက်ဲၯကဒီးလဿ တဿ္ကတ့ထီဢ္ကဒီး မူဖ်ဿဢ္ဒိ လဿကဟးလီၯ၀ဲဆူ လါအပူၯ တဖ်ဿဢ္ ကဒီး ဒီး တဿ္တိာ္က်ဲၯ (Project) ၀ဲအံၯ ကမ့ဿ္၀ဲ တဿ္တိာ္က်ဲၯ လဿအကလဲၯထီဢ္ဆူ မူဖ်ဿဢ္အၯရံ အအိဢ္ န႔ဢ္လီၯ.

သံကြဿ္ - မ့မ့ဿ္ဒ္န႔ဢ္ဒီး နၯစၯ (NASA) အတဿ္တိာ္က်ဲၯအ၀ဲအံၯ တမ့ဿ္လဿ ပွၯကလဲၯအိဢ္လဿ လါအပူၯ ဘဢ္သဿဢ္.

စံးဆဿ - တမ့ဿ္ဒ္န႔ဢ္ဘဢ္. မူဖ်ဿဢ္ကဘီလဿ ကလဲၯလီၯဆူ လါအပူၯန႔ဢ္ တနံဢ္အိဢ္၀ဲဒဢ္ (၃၆၅) သီသနာ္က့ ပွၯမူပ်ီဖိတဖဢ္ တမ့ဿ္ကဘဢ္မၯတဿ္ ကိးနံၯဒဲးဘဢ္. ဘဢ္မႏုၯအဃိလဲဢ္န႔ဢ္ ပွၯလဿအအိဢ္လဿ ဟီဢ္ခိဢ္လိၯ တဖဢ္ ကဘဢ္ဆွဿထီဢ္မၯပွဲၯ န႔ဢ္ပွၯအိဢ္လဿမူဖ်ဿဢ္ ကဘီပူၯတဖဢ္ ထံကလံၯဒီး တဿ္အီဢ္တဿ္အီတဖဢ္ အဆဿတလီၯတဲာ္တူာ္ဘဢ္အဃိ မ့မ့ဿ္ပွၯမ့ဿ္အိဢ္လဿ မူဖ်ဿဢ္အၯရံအပူၯတဖဢ္ တဿ္ခဲလဿာ္ကလဲလိာ္ ကြံာ္ အသး အဂ့ဿ္ဒ္အံၯ၊ န႔ဆဿဢ္ထူးတီၯအိဢ္ယဿၯတဖဢ္ တယံာ္ဒံးဘဢ္ တဿ္ဃုသ့ဢ္ညါ ဘဢ္လဿမူဖ်ဿဢ္အၯရံ အပူၯအိဢ္၀ဲဒီးထံ၊ ဒီးတဿ္ထံဢ္န႔ဿ္ ထံတဖဢ္အိဢ္၀ဲဒဢ္ လဿအကိဢ္လိဢ္ကိဢ္တံၯအဃိ န႔ဢ္လီၯ.

သံကြဿ္ - ပွၯမ့ဿ္လဲၯကဒီးဆူလါအအိဢ္ ကမ့ဿ္ကဒီးထဲအမဲရကၯ ကီဿ္တဘ့ဢ္ဧိၯဧါ.

စံးဆဿ - တလီၯတံဿ္ဘဢ္. အဂ့ဿ္ဒ္အံၯ၊ ပအဲဢ္ဒိးလဲၯတုၯဆူ တဿ္လီဿ္ဂၯအဃိ တဿ္လဲၯထီဢ္ဆူလါအပူၯ ထဲပွၯတဖု ပွၯတဒူဢ္န႔ဢ္ အကတီဿ္ (ေခတ္) လဿာ္လံ. အဢ္ပိဢ္လိဢ္ တဿ္တိာ္က်ဲၯ (Project) မ့ဿ္တဿ္ အကတီဿ္လဿ တဿ္ဒုးခုဢ္အကတီဿ္ဒီး ဖဲအကတီဿ္န႔ဢ္ မ့ဿ္ပသႀတီၯလိာ္ပသးဒီး ကီဿ္ရဿရွဢ္န႔ဢ္လီၯ. ဘဢ္ဆဢ္ ခ့ခါဆဿကတီဿ္ခဲအံၯ တဿ္ခဲလဿာ္လဲလိာ္ အသးလံ. ဒ္သိးပွၯကိးဂၯ ကပဢ္ဃုာ္၀ဲအဂီဿ္ ပကြဲပကိး အ၀ဲသ့ဢ္ လဿပကမၯသကိး တဿ္အဂီဿ္န႔ဢ္လီၯ. အဃိ၊ ဟီဢ္ခိဢ္ဒီဘ့ဢ္မူပ်ီသန႔ လဿအဘဢ္တဿ္တ့ထီဢ္ဘွီထီဢ္အီၯ အခဲအံၯ န႔ဢ္မ့ဿ္၀ဲထံကီဿ္ (၁၆) ဘ့ဢ္ မၯဃုာ္သကိးတဿ္ န႔ဢ္လီၯ. မ့ဿ္ပမၯ ဒ္သိးဟီဢ္ခိဢ္ဒီဘ့ဢ္၊ ဘီမုဿ္စဿဖွိဢ္ ကရဿလဿ တဿ္မၯသကိးတဿ္ အဂီဿ္န႔ဢ္လီၯ.

သံကြဿ္ - နစံးဒ္န႔ဢ္ဘဢ္ဆဢ္၊ ကီဿ္အမဲရကၯ ကတ့ကဘွီထီဢ္ကဒီး ကဘီတဘ့ဢ္ တမ့ဿ္ဘဢ္ဧါ.

စံးဆဿ - တဿ္၀ဲအံၯကဲထီဢ္တသ့လဿၯဘဢ္. မုဿ္နံၯလဿ အကဟဲတဖဢ္ ပမ့ဿ္ဘဢ္ထုးကြံာ္ ပမူပ်ီကဘီတဖဢ္ ဒီး ပကလိဢ္ဘဢ္ ပနီဿ္ကစဿ္ ကဘီတဘ့ဢ္သပွဿ္ကတဿဿ္န႔ဢ္လီၯ. ဖဲန႔ဢ္ ပကဘဢ္အိဢ္ဒီး အ့ရံးစ္ ရီးကဲး ဃုာ္ဒီး အီၯရံၯယိၯ ကဘီမိဿ္ပွဿ္ ဒီးကဘီလဿအကစံဢ္လီၯလဿလါအပူၯ အဲလ္တဲယဲဢ္ တဖဢ္န႔ဢ္လီၯ. လဿတဿ္တမံၯ အံၯအဂီဿ္ ကီဿ္ယူရပၯ မူပ်ီအ့ကႜဲဢ္စံဢ္၊ ဘဢ္သူဢ္ဘဢ္သး၀ဲလဿ ကမၯသကိးတဿ္ဒီး ပွၯတကးဒံးဘဢ္ ကီဿ္ရဿ ရွဢ္ ဒီးကီဿ္ကႜဿမန႔ဿ္ ကမၯသကိးတဿ္ဒီးပွၯန႔ဢ္လီၯ.

သံကြဿ္ - ဘဢ္မႏုၯတဿ္ကဆွဿထီဿ္ပွၯဆူ မူဖ်ဿဢ္အၯရံအပူၯမ့ဿ္ တဿ္ဂ့ဿ္အကါဒိဢ္မး တမံၯန႔ဢ္လဲဢ္.

စံးဆဿ - ပမုဿ္လဿ္လဿ ပဘူဢ္ကဂ့ၯပတီဿ္ကဘဢ္န႔ဢ္လီၯ. တဿ္အကါဒိဢ္၀ဲဒဢ္လဿ မုဿ္ကအိဢ္၀ဲဒဢ္တနံၯ ပွၯဟီဢ္ခိဢ္ဖိတဖဢ္ လဲၯအိဢ္၀ဲဒဢ္လဢ မူဖ်ဿဢ္အၯရံ အပူၯကသ့၀ဲဒဢ္အဂီဿ္န႔ဢ္လီၯ. လဿအဆိ မူဖ်ဿဢ္ အၯရံအံၯ၊ မ့မ့ဿ္၀ဲဒဢ္မဲးမုဿ္ခိဢ္ ႀကဳဿ္ဂီၯတဖ်ဿဢ္ သနာ္က့ မုဿ္ကအိဢ္၀ဲဒဢ္တနံၯ လဿပွၯကညီအတဿ္ က်ဲးစဿးအတဿ္လဲလိာ္ကြံာ္ တဿ္လဿအအိဢ္ ပာ္တဖဢ္ အဃိ အ၀ဲဒဢ္ ကကဲထီဢ္၀ဲဒဢ္ ႀကဳဿ္လါဟ့ ႀကဳဿ္ ဖ်ါသံကစဲာ္၊ တမ့ဿ္လဿၯ ဘဢ္မူဖ်ဿဢ္ဂီၯဘဢ္. ဒီးလဿ တဿ္တိာ္က်ဲၯအ၀ဲအံၯ မ့ဿ္ကဲထီဢ္၀ဲသဿပ်ဿၯ လဿ ပွၯဟီဢ္ခိဢ္ဖိ တဖဢ္အဂီဿ္ ကမ့ဿ္၀ဲဒဢ္ ဟံဢ္ခံဖ်ဿဢ္တဖ်ဿဢ္ န႔ဢ္လီၯ. အ၀ဲဒဢ္ ကကဲထီဢ္၀ဲဒဢ္ ႀကဳဿ္ခဿဢ္စး တဖ်ဿဢ္ လဿႀကဳဿ္ပဟီဢ္ခိဢ္ အဂီဿ္ဒီး ပွၯဟီဢ္ခိဢ္ဖိတဖဢ္ ကအိဢ္၀ဲဖဲန႔ဢ္ ကထီဢ္ဖိလီၯလံၯ၀ဲဖဲ ႀကဳဿ္ သံကစဲာ္ တဖ်ဿဢ္အပူၯ လီၯ.

သံကြဿ္ - မ့ဿ္မးတဿ္ဒ့ဢ္စဿၯလဿ အယံၯ၀ဲမံၯလာ္ လဿအကကြဲဿ္ဒီးအကကြဲဿ္တဖဢ္လီၯ. ပမ့ဿ္ဆိကမိဢ္ ပွၯလဿ အလဲၯအိဢ္ဖဲန႔ဢ္တဖဢ္ လဲၯ၀ဲသ့ ဟဲက့ၯ၀ဲတသ့လဿၯဘဢ္. (လဲၯ၀ဲအခီဢ္လီဿ္အိဢ္၊ ဟဲက့ၯအခီဢ္လီဿ္တအိဢ္ လဿၯဘဢ္) ထံကီဿ္လဿ အကက်ဲးစဿးတဿ္ဒ္န႔ဢ္တဖဢ္ တဿ္ဂ့ဿ္ကီမ့ဿ္အိဢ္ထီဢ္ ဒ္အံၯကမၯ၀ဲဒ္လဲဢ္.

စံးဆဿ - ကီဿ္ကႜဿမနံဢ္ ပွၯကူဢ္ဘဢ္ကူဢ္သ့လဿ စဲအ့ဢ္တခီ၊ တၯတၯဘိၯယီၯတဂၯ ဖဲ (၁၉၆၁) နံဢ္၊ အ၀ဲဒဢ္ ရွဲပႜး၀ဲ ကီဿ္ခိဢ္က်ဿဿ္ကႜီန္ခဲနဒံဿ္ လဿ တဿ္ကဆွဿထီဢ္ပွၯမူပ်ီဖိ ဆူလါ အပူၯဒီး တဿ္တိာ္က်ဲဖးဒိဢ္ တမံၯအံၯ ကဲထီဢ္ဧါ၊ တကဲထီဢ္ဧါ၊ မတၯမးတဲတသ့ တဲတဘဢ္ဘဢ္. မ့မ့ဿ္ဆဿကတီဿ္ခဲအံၯ ပွၯကညီယီဿ္လီၯဘဢ္ဆူ လါအပူၯ အိဢ္လံ၀ဲအနံဢ္ လြံဿ္ဆံဘ်ဲဢ္လံ. နမ့ဿ္ကြဿ္လဿ တဿ္ဒုးနဲဢ္တဿ္ဂီၯမူ အပူၯ မ့ဿ္တဿ္တမံၯလဿ အဒုး ဆူဢ္ထီဢ္ဂဲၯထီဢ္ နသးန႔ဢ္လီၯ. ဘဢ္ဆဢ္ဒီး တဿ္မ့ဿ္ကဲထီဢ္ သးတမံၯတဿ္ကီတဿ္ခဲ ဘူဢ္တဂ့ၯ တီဿ္တဘဢ္ ဘဢ္ဒီး ပွၯမၯထံရူဿ္ကီဿ္သဲးတဖဢ္၊ ပွၯအ့ကႜ႔နယဿဢ္တဖဢ္ အ၀ဲသ့ဢ္ တဖဢ္ကမ့ဿ္ပွၯမၯကမဢ္တဿ္ ဖးဒိဢ္တဖဢ္ (တရားခံ) န႔ဢ္တမ့ဿ္ဘဢ္ဧါ. ဘဢ္ဆဢ္ဒီး တဿ္ခဲလဿာ္၊ တဿ္ဘဢ္လီဿ္ဘဢ္စး၊ တဿ္ဘံဢ္တဿ္ဘဿမ့ဿ္အိဢ္၀ဲ လဿလဿပွဲၯပွဲၯဒီး ယနီဿ္ကစဿ္ဒဢ္၀ဲ ယမ့ဿ္အိဢ္ဒီးဆ့ကၯလဿၯတဘ့ဢ္၊ ယကလဲၯဃ့ဿ္ႏုာ္ဆူ မူဖ်ဿဢ္အၯရံ အကဘီအပူၯဒီး လဲၯထီဢ္ဆူမူဖ်ဿဢ္ အၯရံအပူၯ တဘ်ီဃီ န႔ဢ္လီၯ.

၂. နၯဆၯ (NASA) ကဆွဿထီဢ္ပွၯကညီ တဿ္ဂီၯဖိလဿ အသီ ၁၀၀၀ အပူၯ

ဒ္လဲဢ္ဂ့ၯဒ္လီဢ္ဂ့ၯ တဿ္ကြဲးလဿအပူၯကြံာ္တခါန႔ဢ္ မ့ဿ္တဿ္ဘႜဴပွၯကူဢ္ဘဢ္ကူဢ္သ့ တဂၯတဿ္လဲၯထီဢ္ ဆူလါပူၯ အဂ့ဿ္အ၀ဲဒဢ္ စံး၀ဲဒဢ္လဿ တဿ္လဲၯထီဢ္ဆူလါအပူၯအကတီဿ္ (ေခတ္) လဿာ္လံ. ဘဢ္ဆဢ္ဒီး တဿ္တမံၯလဿ္လဿ္လဿ အဘဢ္တဿ္မၯအီၯန႔ဢ္ တဿ္အခီဢ္ထံး၊ တဿ္အခီဢ္တဃာ္မ့ဿ္အိဢ္မးဒီး တဿ္မၯအီၯ သ့၀ဲ ဒီးတဿ္ကဲထီဢ္လိဢ္ထီဢ္၊ တဿ္ကဲဘ်ဳးကဲဖွိဢ္သ့၀ဲဒဢ္ န႔ဢ္လီၯ. ပကကြဿ္သကိးမီၯ.

လဿတဿ္ကဆွဿထီဢ္ ပွၯကညီဆူလါအပူၯ အတဿ္လဿာ္ဘူဢ္လဿာ္စ့ၯတဖဢ္အါမး န႔ဢ္ တဿ္လဿာ္ဘူဢ္လဿာ္စ့ၯ ကစွၯ၀ဲဒီး တဿ္ကဲဘ်ဳးကဲဖွိဢ္ကအါ၀ဲအဂီဿ္ ခဲအံၯ နၯစၯ (NASA) အတဿ္ကရဿကရိကူဢ္ထီဢ္၀ဲ ဒဢ္လဿ ပွၯကညီ တဿ္ဂီၯဖိ (Robot) လဿအနံၯအသီ (၁၀၀၀) တီဿ္ပူၯကလဲၯထီဢ္၀ဲဆူ ႀကဳဿ္လဿအဘူးကတဿဿ္ တဖ်ဿဢ္အအိဢ္၊ ပွၯအ့ကႜ႔နယဿဢ္တဖဢ္ စံး၀ဲဒဢ္ဒ္န႔ဢ္လီၯ.

ထိဢ္သႀတီၯကြဿ္ တဿ္လဿာ္ဘူဢ္လဿာ္စ့ၯ လဿပွၯမူပ်ီဖိတဂၯဒီး ပွၯကညီ၊ တဿ္ဂီၯဖိ တဂၯ အတဿ္လဿာ္ဘူဢ္ လဿာ္စ့ၯန႔ဢ္ တဿ္လဿာ္ဘူဢ္လဿာ္စ့ၯန႔ဢ္ ကမ့ဿ္၀ဲဒဢ္ ဒီလဢ္ အကကြဲဿ္ (၂၀၀) (ပီဢ္ ၁၂၄ ကကြဲဿ္) လဿမူပ်ီ ကဘီအဂီဿ္ တဿ္လဿာ္မ့ဿ္၀ဲဒီလဢ္ (၂၅၀) ကကြဲဿ္ (ပီဢ္ ၁၅၆ ကကြဲဿ္) ပွၯမူပ်ီဖိတဂၯ၊ ဒီလဢ္ဘ့လယဿဢ္ (၁၅၀) တဘ့လယဿဢ္ အကကြဲဿ္ (၁၀၀၀) (ပီဢ္ ၉၃ ဘ့လယဿဢ္) အဃိ ပွၯကညီတဿ္ဂီၯဖိ မ့ဿ္လဲၯထီဢ္၀ဲ တဿ္လဿာ္ဘူဢ္လဿာ္စ့ၯ ကစွၯလီၯ၀ဲဒဢ္ဖးဒိဢ္န႔ဢ္လီၯ. ဒီး တဿ္တိာ္က်ဲၯအ၀ဲအံၯ ပွၯအ့ကႜ႔နယဿဢ္ဖိတဖဢ္ မ့ဿ္ထံဢ္ဘဢ္၀ဲလဿ ပွၯကညီတဿ္ဂီၯဖိ မ့ဿ္ဟးလဿလါအပူၯဒီး ပွၯအ့ကႜ႔နယဿဢ္ဖိလဿ အမ့ဿ္ စဿၯလီၯသီ တဖဢ္ ကသးခုကသးဆူဢ္ဒီး ဒုးထိဢ္ဟူးထိဢ္ဂဲၯထီဢ္ အ၀ဲသ့ဢ္အသူဢ္အသး န႔ဢ္လီၯ.

ပရီကႜဲး (Project) လဿတဿ္တိာ္က်ဲၯအ၀ဲအံၯ မ့ဿ္လဿအ့ကႜ႔နယဿဢ္တဖဢ္ တမၯန႔ဿ္ဘဢ္ တဿ္ပ်ဲဘဢ္အဃိ (တဿ္စူဿ္တဿ္နာ္န႔ဿ္အ၀ဲသ့ဢ္စွၯအဃိ) အ၀ဲသ့ဢ္တဖဢ္ ဃု၀ဲက်ဲအသီတဘိလဿ ကဆွဿထီဢ္ဘဢ္ ပွၯကညီ တဿ္ဂီၯဖိဆူလါအပူၯ န႔ဢ္လီၯ.

တဿ္ကဆွဿထီဢ္ပွၯကညီတဿ္ဂီၯဖိ ဆူလါအပူၯအဂီဿ္၊ ကလံၯ၊ တဿ္အီဢ္တဿ္အီ၊ ဒီးလဿ အ၀ဲဒဢ္ ကဟဲက့ၯ အဂီဿ္တအိဢ္ဘဢ္. မ့ဿ္တဿ္လဿ အညီဒီး တဿ္လဿအလိဢ္၀ဲလဿ တဿ္တိာ္က်ဲၯအ၀ဲအံၯ မ့ဿ္တဿ္ကမၯဂ့ၯ ထီဢ္ မ့မ့ဿ္တဿ္အသီတဖဢ္ ကဘဢ္တဿ္မၯကဲထီဢ္အီၯအဂီဿ္ တအိဢ္လဿၯဘဢ္. ရိၯတဘိၯနီ ၂. လဿနၯစၯဒီး General Moter Comp ကူဢ္ပနံဢ္ခံခါ ပာ္ဖွိဢ္မၯသကိး တဿ္အံၯအ၀ဲသ့ဢ္ ကလဲၯထီဢ္ဃုာ္ဒီး ဒံၯစကခဿဘရ့ဢ္ လုဢ္ထြံ (လြန္းပ်ံယဥ္) မူပ်ီကဘီန႔ဢ္လီၯ. ဘ်ီ၀ဲအံၯ ပွၯကညီတဿ္ဂီၯဖိလဿ အကလဲၯထီဢ္ဆူညါအပူၯ တဂၯ၊ အ၀ဲဒဢ္ ကမၯအတဿ္မၯဒ္ တဿ္နဲဢ္လီၯအီၯ၊ မ့မ့ဿ္ ပွၯမူပ်ီဖိတဖဢ္ ကကြဿ္အ၀ဲဒဢ္ မၯတဿ္န႔ဢ္လီၯ.

ကဘီတဘ့ဢ္လဿ အကဟးထီဢ္ဆူလါအပူၯတဘ့ဢ္ အက့ဿ္အဂီၯတခီ ဘဢ္တဿ္ဘွီထီဢ္အီၯလဿ တဲးစဲးကီဿ္စဲဢ္ အ့ဢ္ကႜ႔နယဿဢ္ဒီး ဘဢ္တဿ္ဆီဢ္ထြဲမၯစဿၯအီၯလဿ ကူဢ္ပနံဢ္ တခါလဿအမ့ဿ္ အမၯဒ့လဢ္ အ့ၯရိၯစပ့း (Amadilla Aerospace) ဒီးကဘီ၀ဲအံၯ လဲၯတဿ္အိဢ္လံ၀ဲ (၁၈) ဘ်ီလံန႔ဢ္လီၯ.

ပွၯကညီတဿ္ဂီၯဖိ လဿအမၯတဿ္လဿလါအပူၯအံၯ၊ အ၀ဲအတဿ္သ့တဿ္ဘဢ္၊ အိဢ္၀ဲသနာ္က့ မၯ၀ဲသ့ဒဢ္ဒ္ တဿ္နဲဢ္လီၯအီၯအသိးန႔ဢ္လီၯ. တဿ္လဿာ္လဿအဂီဿ္မ့ဿ္၀ဲ ဒီလဢ္ (၉) ကကြဲဿ္ဒီး ဒ္တဿ္တိာ္လီၯအသိး ကယံာ္၀ဲ ဒဢ္ လဿအသီ (၁၀၀၀) န႔ဢ္လီၯ.

ပကခိးကြဿ္ကဒီး ဆူညါအသီ (၁၀၀၀) ၀ံၯတဿ္ကမၯအသးဒ္လဲဢ္မီၯ.

၃. ထီလီၯဒီး ဆဢ္မဲဿ္ထီဢ္တဖဢ္ ဟဲစိာ္လီၯထံလဿ လါအပူၯ

လဿလါအပူၯ ပွၯစဲအ့ဢ္ဖိဒီး ပွၯဃိထံတဿ္ဖိတဖဢ္ ထံဢ္ဘဢ္၀ဲဒဢ္ထံအိဢ္ လဿလါအပူၯန႔ဢ္ တမ့ဿ္ဘဢ္ထံ အိဢ္ပာ္စဿၯလဿလါအပူၯန႔ဢ္ဘဢ္. မ့မ့ဿ္အ၀ဲသ့ဢ္တဖဢ္ နာ္၀ဲလဿ ထီလီၯတဖဢ္ ဒီးဆဢ္မဲဿ္ထီဢ္တဖဢ္ ဟဲစိာ္ လီၯထံဆူလါအပူၯန႔ဢ္လီၯ. ကီဿ္အမဲရကၯ ပွၯစဲအ့ဢ္ဖိတဖဢ္ နာ္၀ဲဒီး စံး၀ဲဒဢ္ဒ္န႔ဢ္လီၯ.

၁၉၆၉ - ၁၉၇၂ နံဢ္အတီဿ္ပူၯ ပွၯမူပ်ီဖိလဿ အလဲၯလီၯ၀ဲဆူ လါအပူၯ၊ ဒီးအဢ္ပိဢ္လိဢ္ ကဘီတဖဢ္ ပွၯမူပ်ီဖိ တဖဢ္ ဟဲက့ၯစိာ္လဿဿ္လဿ လါအပူၯတဖ်ဿဢ္ ဘဢ္တဿ္မၯကြဿ္အီၯလဿ ခိဢ္ဃဿၯ၀း၀း ဒီး တဿ္ကူဢ္သ့ဘဢ္ဃး ဒီး ဟီဢ္ခိဢ္ကပံာ္၊ လဿဿ္ပီညါ ပွၯစဲအ့ဢ္ဖိ ကႜ႔မ္စ္ ကရ့၀ူးဒ္ တဂၯ မၯကြဿ္အီၯန႔ဢ္လီၯ.

ပွၯစဲအ့ဢ္စဲဢ္နီး ကႜ႔မ္စ္ကရံ၀ူးဒ္ အတဿ္မၯကြဿ္လဿဿ္လဿ အဘဢ္တဿ္ဟဲက့ၯစိာ္အီၯလဿ ပွၯမူပ်ီဖိတဖဢ္န႔ဢ္ ထံဢ္ဘဢ္၀ဲဒဢ္ ထံလဿအအိဢ္လဿ လဿဿ္တဖ်ဿဢ္အပူၯအံၯ ဒ္သိးဒီး ထံလဿအအိဢ္လဿ ဆဢ္မဲဿ္ထီဢ္သဿဖ်ဿဢ္ အပူၯန႔ဢ္လီၯ.

ထံလဿအအိဢ္လဿ ဆဢ္မဲဿ္ထီဢ္သဿဖ်ဿဢ္ အပူၯန႔ဢ္မ့ဿ္၀ဲ ဟ့ၯကူၯတၯကံၯ၊ ဟ့လ္ဘီးဒီး ဟ့ၯလံၯဆဢ္မဲဿ္ထီဢ္ တဖဢ္န႔ဢ္လီၯ.

လဿလါအပူၯ ထံတဖဢ္မ့ဿ္လဿဆဢ္မဲဿ္ထီဢ္တဖဢ္ ဟဲစိာ္လီၯထံမ့ဿ္သ့၀ဲဒ္န႔ဢ္ဒီး လဿပီဢ္လဲဢ္ပူၯထံတဖဢ္ အတဿ္အါထီဢ္န႔ဢ္ ကမ့ဿ္စ့ဿ္ကီး အတဿ္ဘဢ္ထြဲဘဢ္ဃး ဃုာ္အသးလဿ ဆဢ္မဲဿ္ထီဢ္တဖဢ္ လီၯတဲာ္၀ဲလဿ ပီဢ္လဲဢ္ပူၯအဃိ စဲအ့ဢ္သရဢ္စဲာ္နီဢ္ ကႜ႔မ္စ္ ကရံ၀ူးဒ္ စံး၀ဲဒ္န႔ဢ္လီၯ.

(ဟံးန႔ဿ္အီၯလဿ ဖုကႜ႔မ္စ္ အလံာ္ ႃႃလံာ္တဿ္ကူဢ္သ့တဿ္သ့ဢ္ညါ႗႗ အဘ့ဢ္ ၁၁ အပူၯန႔ဢ္လီၯ.)

မ္ယြၯဆိဢ္ဂ့ၯပွၯဖးလံာ္ဖိကိးဂၯဒဲးတက့ဿ္....

Posted in: တဿ္ကူဢ္သ့တဿ္သ့ဢ္ညါအကလုာ္ကလုာ္