ခရံာ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္မ့ဿ္မူးသးဖွံလဿ အဟဲစဲၯခံန႔ဿ္ မူးအဂၯလဿခရံာ္ဖိ အလုဿ္အလဿ္၊ အတဿ္ဘူဢ္တဿ္ဘါ အပူၯန႔ဢ္ လီၯ. ခရံာ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္အနံၯဒီး ခရံာ္ဂဲၯဆဿထဿဢ္သမူထီဢ္က့ၯအနံၯ ခံနံၯအံၯမ့ဿ္ နံၯလဿပွၯကမ်ဿဿ္ဘဢ္သး ဒိဢ္ကတဿဿ္၊ လဿခရံာ္အနံၯသဘ်႕ခဲလဿာ္အက်ါန႔ဢ္လီၯ. မံၯ (ခရံာ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္) ပဿဿ္ထီဢ္ဖဲ ခ.န. ၁၂၀၀ နံဢ္ဒ္ အမ့ဿ္တဿ္အဿဢ္လီၯအီလီၯအသး ဂဿဿ္ဂဿဿ္က်ဿၯက်ဿၯ ဟဲခီဖ်ိလဿ တဿ္ကတိၯလဿ ခရံာ္အတဿ္စူးရိ အိဢ္ဖွိဢ္ (Christ’s Mass) န႔ဢ္လီၯ. အါဒဢ္တဿ္တက့ဿ္ လဿကီဿ္ယူရပၯအကလံၯထံး အ၀့ဿ္တဖဢ္ကိးအီၯ ယိယိဖိလဿ
နထံဖထံဢ္ (Nativity) တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ အဆဿကတီဿ္န႔ဢ္လီၯ. လဿကႜဿမနံဢ္တခီ ကိးအီၯဒ္အမ့ဿ္ (Die Wu Weihnachten) အခီပညီ (မုဿ္နံၯအတဿ္ပာ္စီဆွံ) န႔ဢ္လီၯ.
မူးသးဖွံအံၯဘဢ္တဿ္မၯအီၯလဿ တဿ္သ့ဢ္နီဢ္ထီဢ္က့ၯ ယ့ဢ္ရႉးခရံာ္အတဿ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္ လဿအမ့ဿ္တဿ္အုဢ္က့ၯ ခီဢ္က့ၯ အယြၯတဂၯန႔ဢ္လီၯ. ပမ့ဿ္ကြဿ္လဿ တဿ္ကူဢ္ဘဢ္ကူဢ္သ့ ဘဢ္ဃးဒီး ယြၯအတဿ္သိဢ္တဿ္သီ တကပၯ န႔ဢ္ အ၀ဲအံၯမ့ဿ္ တဿ္လၯကပီၯကစဿ္လဿ (တဿ္လိဢ္ထီဢ္သးသမူ) န႔ဢ္လီၯ. တဿ္ကတိၯ တဿ္လိဢ္ ထီဢ္သးသမူလဿ ပွၯကညီ (Incarnation) ပဢ္ဃုာ္ဒီး လးတ့ဢ္အက်ိာ္တခါလဿအမ့ဿ္ ခါရိဢ္ (Caro) အခီပညီ မ့ဿ္ တဿ္ဖံးတဿ္ညဢ္ (Flesh) န႔ဢ္လီၯ. တဿ္လိဢ္ထီဢ္သးလဿပွၯကညီ ဒုးနဿ္ပဿဿ္ပွၯလဿ ကစဿ္ယြၯဟဲလိဢ္ထီဢ္ အသးလဿပွၯကညီ အက့ဿ္အဂီၯဒီး ကဲထီဢ္ဒ္ပွၯကညီလဿ ခရံာ္အပူၯန႔ဢ္လီၯ.
ပွၯတဿ္မဿဖိ အတဿ္သိဢ္တဿ္သီအခိဢ္သ့ဢ္လဿ ပွၯနာ္အီၯတဖဢ္အက်ါ ပာ္ဖ်ါထီဢ္တဿ္စူဿ္တဿ္နာ္ တဿ္ကတိၯ လဿအမ့ဿ္၀ဲ (ယနာ္ကစဿ္ယ့ဢ္ရႉးခရံာ္ လဿအမ့ဿ္ယကစဿ္ဒီးယြၯ အဖိခြါတဂၯဧိၯ လဿအဘဢ္တဿ္ဒဿထီဢ္အီၯ လဿသးစီဆွံ ဒီးအိဢ္ဖ်ဲဢ္ထီဢ္လဿ မုဢ္ကနီၯစီဆွံနီဿ္မၯရံ) န႔ဢ္လီၯ. အါဒဢ္တဿ္တက့ဿ္ လဿခရံာ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္ တဿ္သး၀ံဢ္တဖဢ္အက်ါ တဿ္ကတိၯတဿ္လိဢ္ထီဢ္သးလဿ ပွၯကညီဘဢ္ တဿ္ဆိးကါအီၯလဿ နဲဢ္စံဢ္ (Nicene) အတဿ္စူဿ္တဿ္နာ္အပူၯ ပာ္ဖ်ါထီဢ္ခရံာ္အဂ့ဿ္ဒ္အံၯ (ခရံာ္ဟဲလိဢ္ထီဢ္အသးလဿ ပွၯကညီအက့ဿ္ အဂီၯခီဖ်ိ သးစီဆွံလဿအဘဢ္ဃးဒီး မုဢ္ကနီၯစီဆွံတဂၯ အံၯဒီး ဟဲအိဢ္ထီဢ္လဿ ပွၯကညီန႔ဢ္လီၯ.) ဒ္န႔ဆဿဢ္ အလုဿ္အလဿ္အသိး (မူး) အံၯဒုးသ့ဢ္နီဢ္ထီဢ္က့ၯပွၯလဿ အဘဢ္ဃးဒီး မူခိဢ္ဒီးဟီဢ္ခိဢ္ အတဿ္ထံဢ္လိာ္သး မဲာ္သကိးမဲာ္ခီဖ်ိ ယြၯလဿပွၯကညီ တဿ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္လီၯ. လံာ္မးသဲဒီး လံာ္လူၯကဢ္ ခံဘ့ဢ္တဲဖ်ါ ခရံာ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္ အဂ့ဿ္ဒီး ဖဲအမ့ဿ္ဖိသဢ္ဆံးအဆဿကတီဿ္ အဂ့ဿ္လီၯ. လံာ္လဿအကြဲးဖွိဢ္ဒီး ကြဲးဖုဢ္လီၯက့ၯအီၯလဿ အပာ္ဖ်ါ ထီဢ္တဿ္လိဢ္ထီဢ္ အခီပညီန႔ဢ္ မ့ဿ္၀ဲယိၯဟဢ္ ၃း၁၆ (အဂ့ဿ္ဒ္အံၯ၊ ယြၯအဲဢ္ပွၯဟီဢ္ခိဢ္ဖိ တုၯအဟ့ဢ္လီၯကြံာ္ အဖိခြါအိဢ္တဂၯဃီ ဒ္သိးကယဲဿ္ပွၯလဿ အစူဿ္က့ၯနာ္က့ၯအီၯတဂၯလဿ္လဿ္န႔ဢ္ အသုတဟးဂီၯတဂ့ၯဒီး ကန႔ဿ္ဘဢ္တဿ္မူအထူအယိာ္ လီၯ.)
တဿ္ဂ့ဿ္မိဿ္ပွဿ္လဿအမ့ဿ္ (ယြၯအိဢ္လဿခရံာ္အပူၯဒီး မၯဘဢ္လိာ္က့ၯဟီဢ္ခိဢ္ဒီး ကစဿ္ဒဢ္၀ဲဒီး တပာ္ဘဢ္ တဿ္ကမဢ္လဿ အလိၯဘဢ္. ဒီးဟ့ဢ္လီၯတဿ္မၯလိ က့ၯအကလုဿ္ကထါ လဿပွၯကညီ) အံၯဘဢ္တဿ္ထံဢ္ န႔ဿ္အီၯလဿ စီၯပီလူးအတဿ္ကြဲးလဿ လီဿ္ကိးပူၯဒဲးန႔ဢ္လီၯ. လဿခရံာ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္အဆဿကတီဿ္ ယြၯကဲထီဢ္ ပွၯကညီ ဟံးန႔ဿ္ပွၯကညီအက့ဿ္အဂီၯ ဒီးဟ့ဢ္လီၯပွၯလဿ တဿ္အဲဢ္ဒီးတဿ္သးခု ခီဖ်ိခရံာ္န႔ဢ္လီၯ. ထံကီဿ္ဖးဒိဢ္ တဖဢ္အတဿ္ကူဢ္ ဘဢ္ကူဢ္သ့ ဘဢ္ဃးဒီး ယြၯအတဿ္သိဢ္တဿ္သီ အဂ့ဿ္အံၯ ဒုးနဲဢ္ဖ်ါထီဢ္ပွၯဘဢ္ဃး (တဿ္ပ်ံၯ ယြၯအတဿ္အဲဢ္ဒီး ယြၯအတဿ္လီဢ္ဖ်ါထီဢ္န႔ဢ္လီၯ.)
ခရံာ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္အနံၯအသီ
ပွၯတသ့ဢ္ညါ ယ့ဢ္ရႉးအတဿ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္အနံၯအသီ လီၯတံဿ္လီၯဆဲးဘဢ္. ပွၯကူဢ္ဘဢ္ကူဢ္သ့အါဂၯ ဆိကမိဢ္၀ဲ လဿ တဿ္ယီၯဆဿကတီဿ္န႔ဢ္လီၯ. လဿအပူၯကြံာ္န႔ဢ္ လါယႏူၯအါရံၯ ၆ သီ လါမးရွး ၂၅ သီ ဒီးလါဒံၯစဲဘဿဢ္ ၂၅ သီ ဘဢ္တဿ္ဃုထဿအီၯဒ္ အမ့ဿ္ခရံာ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္အမုဿ္နံၯ န႔ဢ္လီၯ. ဘဢ္ဆဢ္ စးထီဢ္လဿခရံာ္နံဢ္ ၃၅၄ န႔ဢ္ ရိမ့ၯအဘံရွီး ပာ္ဒိဢ္ဒံဢ္စဲဘဿဢ္ ၂၅ သီ ဒီး စီၯပၯစ့ဿ္ကီးလဲၯဆူသရိာ္ လဿတဿ္ဘူဢ္ထီဢ္ဘါထီဢ္ တဿ္မၯလၯ ကပီၯ ခရံာ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္အမုဿ္နံၯန႔ဢ္လီၯ. လဿခံ ပွၯအါဒံအါဂၯ ပိာ္ထီဢ္အခံလီၯ.
ဒ္ျခံစိၯစတိ (Chrysostom) အလံာ္တဿ္ကြဲးနီဢ္ပာ္ဖ်ါအသိး ရိမ့ၯပၯပၯ ကႜဴလယဿဢ္ (Pope Julius) အခီဢ္ ထံး တဂၯ (၃၃၇ - ၃၅၂) ဘဢ္အသးလဿ လါဒံၯစဲဘဿဢ္ ၂၅ သီ ကမ့ဿ္ခရံာ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္အမုဿ္နံၯအဃိ စးထီဢ္ ဖဲန႔ဢ္ ဒီးတုၯလဿပစိၯခဲအံၯ လါဒံၯစဲဘဿဢ္ ၂၅ သီဘဢ္တဿ္တူဿ္လိာ္ အီၯဒ္ အမ့ဿ္ခရံာ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္ အနံၯလီၯ.
ပတူဿ္လိာ္ခရံာ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္အမုဿ္နံၯအံၯ တမ့ဿ္တဿ္မၯတဿ္သူဢ္ဖွံသးညီ တနံဢ္တဘ်ီဖဲ ခရံာ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္အဆဿကတီဿ္ ဧိၯန႔ဢ္ဘဢ္. မ့ဿ္လဿ တဿ္ပ်ဲခရံာ္အိဢ္ဖ်ဲဢ္ထီဢ္လဿ ပပူၯဒီး ပာ္ဖ်ါခရံာ္ အတဿ္သကဲးပ၀း လဿအမ့ဿ္၀ဲ တဿ္သူဢ္ ဖွံသးညီ၊ တဿ္သူဢ္မံသးမုာ္၊ တဿ္ဆီဢ္လီၯသး၊ တဿ္အဲဢ္တဿ္ကြံ၊ တဿ္သးအိဢ္ပွၯဂၯဒီး တဿ္မုဿ္လဿ္လဿ ယြၯအ ပူၯတဖဢ္န႔ဢ္လီၯ.
လံာ္စီဆွံအဆဿလဿ အဘဢ္ထြဲဒီး မုဿ္နံၯအံၯတဖဢ္
ယရွါယၯ ၇း၁၄၊ ၉း၆-၇၊ ၁၁း၁-၃. မံကၯ ၅း၂. ၁ မိၯ ၄၉း၁၀. မး ၂း၂၊ ၁၁၊ ၁း၂၁. လူၯကဢ္ ၂း၁၀. ယံး ၂၃း၅. ယိၯဟဢ္ ၁း၁၄. ၂ ကရံဢ္ ၈း၉.
Rev. Jaw Hser Newton
